دکترشاپورزارعی
دکتر شاپور زارعی
سیده فاطمه احمدی
شهرهای بزرگ تنها جایی هستند که با نیم ساعت رانندگی در خیابان‌هایش وارد دنیای متفاوتی خواهیم شد. جایی که مردمانش خواسته یا ناخواسته وارد پوسته نابسامان شهر شده‌اند.حاشیه شهرها، مکانی است که بیشتر مردمانش به امید زندگی بهتر و رفاه رخت بر می‌بندند، خانه و کاشانه‌شان را رها می‌کنند و راهی کلانشهرها می‌شوند. مردمانی که گاهی از شهر و روستاهای کوچک همجوار و گاهی نیز از کشورهای همسایه، برای رفاه و امکانات بیشتر به قیمت از دست دادن سلامتی و شأن و منزلت اجتماعی شان وارد شهرها می‌شوند اما به دلیل کم توانی مالی و هزینه‌های سرسام آور به ناچار و غیرقانونی به حاشیه شهرها متصل می‌شوند. بافت حاشیه‌ای یا حلبی آبادها، جایی که خانه‌ها با کمترین امکانات و استانداردهای اولیه پذیرای چندین خانوار هستند که اغلب از یک قوم و طایفه بوده و یکی پس از دیگری به امید فردایی بهتر مهاجرت کرده‌اند، اما روز به روز بیشتر در باتلاق حاشیه نشینی فرو می‌روند.پیر و جوان، کودک و نوجوان، زن و مرد برای گذراندن زندگی باید کاری برای خود دست و پا کنند، اما به دلیل اینکه تخصص و زمینه اشتغال مناسبی ندارند جذب بازار غیر رسمی مشاغل کاذب شهر می‌شوند. از دست فروشی سر چهار راه و مترو تا کودکان کار و توزیع مواد مخدر در شهر، همه و همه تا حدودی از حاشیه‌ها سرچشمه می‌گیرند. کودکانی که به جای درس خواندن و بازی کردن در کوچه و خیابان، برای نیم نگاهی از سوی سایر شهروندان، سوز و نوای التماس سر می‌دهند. این کودکان امید فردای کشور و جامعه هستند، آیندگانی زیر سوز آفتاب. زنانی که می‌توانند در جایگاه مناسب و شایسته مشغول به کار شوند یا در خانه به انجام وظایف مادری بپردازند، زیر نگاه‌های ســنـگــیــن اطــرافــیــان در خـیـابــان‌هـای شـهــر شلوغ هر روز پژمرده‌تر می‌شوند.بـــعــضـی از پــــدران و مردان زحمت‌کشی که در روستاها و شهرهای کوچک به کشاورزی و باغداری مشغول بودند، حالا به دلیل خشکسالی با خــانـواده‌شان به شهر کوچ کردند اما رویاهایشان بغض شد و همراه با عرق پیشانی از گونه‌هایشان جاری شد.فاجعه‌ای بزرگ زیر پوست کلانشهرها در حال رخ دادن است.رویدادی که اگر از آن جلوگیری نشود حاشیه نشینی چندین برابر خواهد شد و این یعنی افزایش اعتیاد، فقر، فحشا و مشاغل کاذب که تیر خلاصی بر اقتصاد شهری است. اگر شهرهای کوچک و روستا به اندازه کافی امکانات و فرصت اشتغال پیدا کنند، هیچ گاه خانه و کاشانه‌شان را ترک نمی‌کنند.کشاورزانی که در روستاها با خشکسالی دست به گریبان شده اند، با اعطای تسهیلات و ایجاد فرصت اشتغال در گلخانه‌ها، پرورش قارچ و آبزیان و مشاغل تولیدی و کارگاهی می‌توانند در زادگاه خود ماندگار شوند.اینگونه است که اقتصاد شهرهای کوچک و روستاها رشد می‌کند و مشاغل کاذب و دست‌فروشی به اقتصاد شهری رسوخ نمی‌کنند. طبق آمار اعلام شده، 20 درصد از سهم مشاغل کلانشهرها متعلق به مشاغل کاذب است و این در حالی است که برخی از اقتصاددانان این کشور معتقدند سود مشاغل کاذب چندین برابر مشاغل رسمی در کشور است. روند اقتصاد غیرمولد در کشور باعث روند صعودی مشاغل کاذب در کشور شده است. اما برای نجات اقتصاد شهر هیچ موقع دیر نیست. افرادی در حاشیه شهرها زندگی می‌کنند که در صورت توانمند سازی می‌توانند خودشان کارآفرین باشند و به جای پیاده روی روزانه در گرما و آفتاب سوزان تابستان و سرمای استخوان سوز زمستان می‌توانند در کارگاه‌های تولیدی نزدیک خانه‌هایشان در حاشیه شهر، به رشد اقتصاد شهری کمک کنند. کارگاه‌هایی که وجوشان باعث رونق اقتصادی و جذب توسعه خواهد شد. اما اینکه توسعه در حاشیه شهرها نباید به هجوم و استقبال سرمایه داران بینجامد نیز خود نکته ای اساسی است، چرا که هجوم سرمایه داران به مناطق کمتر برخوردار پس از مدتی منجر به افزایش قیمت زمین و مسکن شده و این اتفاق حاشیه نشینان را پس از مدتی مجبور به ترک این مناطق می‌کند، در نتیجه آنان باز هم به حاشیه رانده می‌شوند. این در حالی است که با ساماندهی مشاغل، امنیت به فضاهای شهری باز می‌گردد. زمانی که امنیت از دست رفته به فضاهای شهری برگردد، حضور شهروندان پر رنگ‌تر خواهد شد و این یعنی ایجاد ارزش افزوده برای شهر.
دکترشاپورزارعی
دکتر شاپور زارعی