ساعت24-نرخ تبدیل هر دلار آمریکا در بازار تهران در روزهای تازه سپری‌شده در سرازیری قرارگرفته است و اخبار و گزارش‌های منتشرشده از سوی منابع علاقه‌مند به کاهش قیمت دلار این است که این نرخ به 11هزارتومان نزدیک شده است.
کاهش نرخ قیمت دلار در بازار آزاد ارز ایران در حالی رخ می‌دهد که قیمت نفت خام در بازارهای جهانی نیز در چند هفته گذشته قیمت نفت 30 درصد ارزش خود را ازدست‌داده است.
به‌طوری‌که قیمت هر بشکه نفت امریکا در حال حاضر 51 دلار در هر بشکه معامله می‌شود، درحالی‌که اوایل اکتبر در اوج خود و قیمت 76 دلار در هر بشکه قرار داشت و درعین‌حال، نفت خام برنت از 86 دلار به 60 دلار سقوط کرده است. این همسازی و حرکت در یک مسیر کاهنده قیمت دلار در بازار ایران و قیمت نفت در بازارهای جهانی در حالی رخ می‌دهد که به لحاظ روانی و به لحاظ آثار کاهش درآمد واقعی ایران از صادرات حاصل از قیمت نفت در بازارهای جهانی که هنوز با فاصله بعید بیشترین حجم درآمدهای ارزی را به خود اختصاص می‌دهد گیج‌کننده است. به این معنی که بازار ارز ایران به‌طور طبیعی وقتی قیمت نفت در بازارهای جهانی روند کاهنده دارد به دلیل افزایش احتمال کاهش عرضه ارزهای معتبر ازجمله دلار در بازار باید به سمت بالا برود درحالی‌که می‌بینیم قیمت دلار در بازار ایران در حال سقوط است. این رخداد در حالی در برابر دیدگان علاقه‌مندان به اقتصاد سیاسی قرار دارد که در اوایل امسال قیمت نفت در بازارهای جهانی روندی فزاینده را تجربه می‌کرد و هم‌زمان نیز دلار در بازار ایران روندی فزاینده داشت. دکترشاپورزارعی دکتر شاپور زارعی
در نخستین ماه سال ارسال 1397 هنوز تهدید ترامپ برای بیرون رفتن از برجام اجرایی نشده بود و بانک مرکزی ایران و سایر بانک‌ها نیز وارد مرحله جدی تحریم نشده بودند و دلار اسکناس نیز از چهارگوشه ایران به بازار ایران می‌رسد اما درهمان حال قیمت دلار در بازار ارز ایران نیز روندی فزاینده داشت. این‌یک معما است که باید از زاویه‌های گوناگون و از سوی تحلیل گران اقتصاد سیاسی در کانون توجه قرار گیرد. برخی حدس‌ها را بر پایه قانون طلایی اقتصاد می‌توان زد. نخستین گمانه‌زنی این است که بانک مرکزی و دولت از انبار و انباشت ارزی خود که تاکنون درباره آن حرف آشکاری زده نشده است استفاده کرده و دلار نقد وارد بازار خرده‌فروشی کرده‌اند. در این صورت می‌توان گفت با توجه به اینکه تقاضای خرده‌فروشی دلار نقد سرکوب و تقریباً نابودشده است کاهش قیمت دلار در بازار آزاد ارز محتمل است.
با استناد به قانون طلایی عرضه و تقاضا و قیمت که می‌گوید عقب ماندن رشد تقاضا نسبت به رشد عرضه یا حتی تثبیت رشد عرضه می‌توان گمانه‌زنی دیگری در بازار ارز و آن سرکوب تقاضا با روش‌های گوناگون ازجمله کاهش ثبت سفارش کالا یا تأخیر در واردات انواع کالاها برای تولید به دلیل بیم واحدهای تولیدی به دلیل رکود گسترده کالا در بخش فروش در داخل است. اگر شق نخست درست باشد و حالا اگر بدبینانه به داستان و معمای ارز نگاه کنیم سناریو این است که جهش کوتاه‌مدت نرخ تبدیل دلار به پول ایران تا رسیدن هر دلار به 18 – 19هزارتومان در بهار و تابستان امسال با آگاهی بانک مرکزی و دولت بوده است تا وقتی دلار به 11تا 12هزار تومان رسید از پیروزی سخن بگویند و ادعا شود توانستیم مانع جهش دلار و تثبیت آن در سطح مثلاً هر دلار بیست هزار تومان شویم. این‌یک رفتار زیرکانه است که به چشم مردم خاک بپاشیم و افزایش قیمت دلار از میانگین 4هزارتومان به میانگین 12هزارتومان را که رشد سرسام‌آوری است را کم‌اهمیت نشان دهیم . یک نگاه بدبینانه دیگر این است که حالا دولت و بانک مرکزی باعرضه ارز و دلار نقد و کاهنده کردن روند نرخ دلار با سرکوب تقاضا می‌خواهند دلارهای خانگی را به بازار بکشاند و راه را برای کاهش قیمت‌ها هموار کند. به‌هرحال باید سناریوهای گوناگون بازار ارز را در کانون توجه قرار دهیم و رمز و رازهای بیشتری در برابر دیدگانمان قرار گیرد و تا جایی که ممکن است از آن رمزگشایی شود.
منبع : https://www.saat24.news/news/406624
دکترشاپورزارعی
دکتر شاپور زارعی