موانع خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری/ چرا بانک‌ها بنگاه‌دار شدند؟

"بنگاه داری بانک ها"، عبارتی که شاید بارها و بارها از زبان مسئولین، مدیران مختلف و حتی مردم به گوش رسیده، بانک هایی که بنگاه داری می کنند و حالا شاید تعدادی نیز شیرینی شرکت داری و بنگاه داری زیر زبانشان آمده و به جای واسطه گری مالی، خود نقش سرمایه گذار را ایفا می کنند.

به گزارش خبرنگار ایبِنا، در سال ۹۴ با افزایش تعداد شرکت ها و بنگاه های تحت تکلف بانک ها، مجلس لایحه‌ای تحت عنوان «قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای فرهنگ مالی» به تصویب رساند و پس از رفع ایرادات از سوی شورای نگهبان به منظور اجرایی شدن به دولت ابلاغ شد. دولت نیز این قانون را به وزرای مربوطه و بانک مرکزی تکلیف کرد و از آنجایی که بند ۱۶ و ۱۷ این قانون بر لزوم خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری و واگذاری شرکت‌های زیرمجموعه آنها تاکید داشت، بانک ها ملزم به فروش اموال و بنگاه های مازاد خود شدند.

دکترشاپورزارعی-دکتر شاپور زارعیتحر

بنگاه‌داری بحث امروز و دیروز نیست

به اعتقاد غلامحسن تقی نتاج، بانک ها با وجود تلاش در این زمینه، عملکرد مثبتی در این زمینه نداشته و تاکیدات مکرر بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و همچنین سایر دستگاه های ذیربط عملکرد چشمگیری در این زمینه نداشته اند.

وی در گفتگو با ایبِنا، در اینباره ادامه داد: بنگاه داری بانک ها تقریبا سابقه تاریخی چند دهه ای دارد اما در شرایط فعلی برخی بنگاه ها از موسسات مالی و اعتباری و یا عدم بازپرداخت مطالبات به ارث مانده که بانک ها ناچار به سهامداری آنها هستند.

مدیرعامل بانک قوامین با اشاره به اینکه بنگاه داری بانک ها را می توان به دو دسته ضروری و غیرضروری تقسیم بندی کرد، افزود: برخی شرکت ها از جمله شرکت های psp، لیزینگ، بیمه و ... مکمل فعالت بانک ها هستند و بانک ها مجبور به سهامداری آنها هستند.

بانک‌ها بنگاه‌دارانی ناخواسته

محمد طالبی نیز در اینباره نظری مشابه دارد و معتقد است: بخشی از بنگاه هایی که در اختیار بانک ها است، به صورت ناخواسته به آنها واگذار شده زیرا این بنگاه ها و یا پروژه ها در ازای تسهیلات لاوصول به بانک ها داده شد که برخی هیچ متقاضی ندارد و بانک ها مجبور به نگهداری آنها هستند.

وی در گفتگو با ایبِنا در اینباره افزود: اگر هلدینگی تاسیس و تمامی این اقدامات و شرکت ها به این مرکز واگذار شود، دیگر بانک ها درگیر فعالیت های غیر بانکی نبوده و تملک این شرکت ها نیز بر عهده این شرکت قرار می گیرد و دیگر تکلیفی بر گردن بانک ها نیست.

این استاد دانشگاه در ادامه توضیح داد: اگر دستگاه های ذیربط این موضوع را به عنوان یک مشکل برای سیستم بانکی می دانند، باید ساز و کاری برای سرو سامان دادن به این بخش ایجاد کنند و از آنجایی که هیچ گاه میزان تسهیلات لاوصول به صفر نخواهد رسید و این روند ادامه دارد، باید فکری به حال این بنگاه ها و شرکت ها کرد.

طالبی شرکت های لیزینگ، بیمه، صرافی و ... را از جمله شرکت هایی می داند که وجود آنها لازم و ضروری است و در اینباره گفت: البته بخش دیگری از شرکت ها به تمایل و اختیار خود بانک ها ایجاد شده و فعالیت های غیر بانکی دارند که به نظر من باید با برنامه ریزی بانک ها از آنها خارج شوند.

وی ادامه داد: البته به نظر من فعالیت این شرکت ها به دلیل عدم نظارت قوی بانک مرکزی است زیرا اگر در زمان تاسیس این شرکت ها نظارت دقیق و جدی وجود داشته باشد، هیچ گاه شاهد این میزان بنگاه داری بانک ها نخواهیم بود.

به گزارش ایبِنا، پیش از این بانک ها می توانستند تا ۴۰ درصد سرمایه پایه خود بنگاه داری کنند اما از حدود دو سال گذشته این میزان به ۲۰ درصد کاهش یافت و اکنون بانک ها می توانند در سبد دارایی های خود تا حداکثر ۲۰ درصد سهام سایر شرکت ها را در اختیار داشته باشند.

البته نتاج در اینباره معتقد است، بخشی از سهام و یا دارایی بانک هایی که به بنگاه داری غیرضروری مشغول هستند، در سهام این شرکت ها حبس شده و اگر بازار سرمایه و بازاری که شرکت ها را در آن مبادله می کنند بازدهی حداقلی نداشته باشد، منجر به زیاندهی خواهد شد و بر قدرت تسهیلات دهی بانک ها تاثیرگذار خواهد بود.

وی افزود: زیرا این بنگاه ها در تابعیت بانک ها هستند و بانک ها ناچارند منابع لازمی که بیش از ارزش سهام آنها لازم است را در قالب تسهیلات پرداخت کنند که به دلیل بازدهی کم این بنگاه ها، بازپرداخت تسهیلات با مشکلاتی همراه خواهد بود و دوباره بخشی از دارایی بانک ها حبس خواهد شد.

سهم ۵۰ درصدی بنگاه‌های غیر ضروری از کیک بنگاه‌داری بانک‌ها

طالبی، مدیرعامل پیشین بانک کشاورزی نیز در ادامه درباره آمار بنگاه داری غیر ضروری بانک ها معتقد است: اگر بنگاه داری بانک ها به صورت حدودی تقسیم بندی شود، ۲۰ درصد شرکت های ضروری و مرتبط با فعالیت های مکمل بانک ها، شرکت هایی که تملک آنها به ناچار به بانک ها داده شده، ۲۰ تا ۳۰ درصد و مابقی نیز غیر ضروری است که باید هرچه سریعتر از سوی بانک ها واگذار شود، البته این میزان بانک به بانک متفاوت است.

مسعود کرباسیان، وزیر سابق امور اقتصادی و دارایی درباره بنگاه داری بانک ها معتقد است: فروش اموال و دارایی‌های مازاد بانک‌ها هم قانونی است و هم دستور رییس‌جمهور و یکی از اولویت‌های ضمیمه حکم اینجانب از طرف رییس‌جمهور بوده که به من ابلاغ شد.

وی با اشاره به اصلاح نظام بانکی اظهار داشت: بانک‌ها باید به سمت کار بانکی بروند، نه اینکه بنگاه‌داری کنند، حتما این موضوع باید پیگیری شود، البته آنها نگرانی‌هایی دارند که شاید عرضه یک‌دفعه اموال بانک‌ها به بازار، منجر به پایین آمدن قیمت‌ها شود که به این منظور من از آنها برنامه زمان بندی خواسته‌ام. وی درادامه تاکید کرد: به سرانجام رساندن لایحه اصلاح نظام بانکی و واگذاری اموال مازاد بانک ها از مهم ترین برنامه های این معاونت در دولت دوازدهم است.

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی

اوراق قرضه، اسفنجی در دریای نقدینگی

شعار سال: سال گذشته در چنین روزهایی دولت به‌منظور هدایت نقدینگی به سمت تولید، نرخ سود بانکی را کاهش داد، اما التهاب در بازارهای مختلف ارز، سکه و مسکن در این یک سال، سبب شده تا با هدف جمع‌آوری نقدینگی از این بازارها، دوباره زمزمه‌های افزایش سود بانکی به گوش رسد، اما یک اقتصاددان به این سیاست نقد دارد و می‌گوید به جای بالا بردن سود بانکی، از انتشار اوراق قرضه استفاده کنیم. بهمن آرمان با اشاره به این‌که برای جذاب‌شدن این اوراق باید نرخ سود آن‌ها را به‌درستی تعیین کرد، می‌گوید: در ایران نیاز نیست مثل انگلستان سود اوراق قرضه دولتی سه برابر بهره بانکی باشد، تنها چند درصد سود بیش‌تر باعث جمع‌آوری بخش بزرگی از نقدینگی در جامعه خواهد شد. نرخ سود بانکی، ابزار کنترل نقدینگی نرخ سود بانکی در نظام پولی هر کشوری، یکی از ابزارهای کنترل نقدینگی به‌شمار می‌رود. از همین‌رو، هر زمان که دولت‌ها بخواهند انقباض مالی را اجرا کنند، نرخ سود بانکی را افزایش می‌دهند و برای عبور از رکود، در بیش‌تر مواقع، نرخ سود بانکی کاهش پیدا می‌کند تا نقدینگی به سمت تولید بیاید. در ایران نیز از نرخ سود بانکی برای سامان‌بخشی به اقتصاد استفاده می‌شود، هرچند که در بیش‌تر موارد کاهش نرخ سود بانکی، نه‌تنها سرمایه‌های سرگردان را راهی تولید نکرده، بلکه برای بازارهای مختلف مانند ارز، سکه، مسکن و... دردسرهای بزرگ و کوچک به همراه داشته است. با این حال، سال گذشته در شرایطی که پیش‌بینی می‌شد اقتصاد ایران توانسته نرخ تورم را مدیریت کند، نگاه‌ها به سمت عبور از رکود معطوف شد و ساده‌ترین راه ممکن یعنی کاهش نرخ سود بانکی در دستور کار قرار گرفت. با کاهش سود سپرده‌ها، حجم سپرده‌های کوتاه‌مدت به‌شدت کاهش پیدا کرد و بیش‌تر سپرده‌گذاران کوتاه‌مدت، سرمایه‌های خود را به امید کسب سود بیش‌تر در بازارهای دیگر، از بانک‌ها خارج کردند. این خروج سرمایه تا آن حد بود که حتی برخی از اقتصاددانان، بحران‌های بعدی ارز و سکه در ماه‌های پایانی سال گذشته و ابتدای سال جاری را از تبعات کاهش نرخ سود بانکی می‌دانند. در ایران به اجرای سیاست‌های اشتباه عادت کرده‌ایم با این حال، بهمن آرمان، رئیس سابق اداره مطالعات و بررسی‌های اقتصادی بورس تهران، با بیان این‌که مشکل اقتصاد کشور تنها تراکم یا افزایش شدید پایه پولی و در نتیجه رشد نقدینگی نیست که بتوان آن را صرفاً با دستکاری در نرخ بهره کنترل کرد، گفت: ما در ایران به اجرای سیاست‌های اشتباه عادت کرده‌ایم و به‌جای آن‌که کارشناسان و اقتصاددانان، مدل‌هایی را که در علم اقتصاد آمده و در سایر کشورها تجربه شده است، در دستور کار قرار دهند، سیاست‌هایی را از خودمان ابداع می‌کنیم. وی ادامه داد: آخرین نمونه این سیاست‌ها، تبدیل 60 تن طلا به سکه و توزیع آن بین مردم آن هم بدون هیچ کنترلی بود که درنهایت به ذخایر ارزی آسیب فراوانی وارد کرد و از سوی دیگر، هیچ تأثیری بر روی نرخ برابری ریال در مقابل سایر ارزها و پایین آوردن قیمت طلا و سکه در کشور نداشت. آرمان ادامه داد: در جهان، کشورهایی مانند کشورهای آمریکای جنوبی و حتی ترکیه بوده‌اند که در شرایط شبیه به ایران قرار داشتند و نرخ‌های تورم خیلی بالایی را تجربه کرده‌اند و باید از تجربیات آن‌ها استفاده کنیم. وی با اشاره به شرایط موجود اقتصادی و افزایش نقدینگی، بهترین راهکار را استفاده از ابزار اوراق قرضه عنوان کرد و گفت: در دروس اولیه علم اقتصاد از انتشار اوراق قرضه دولتی به عنوان یک اسفنج نام می‌برند تا وقتی نقدینگی در بازار بیش از حد مجاز است، این اسفنج را در دریای نقدینگی انداخته و مازاد آن را جذب کنند. در مقابل در زمان رکود اقتصادی، دولت‌ها اقدام به تزریق پول کرده و اوراق منتشرشده را خریداری می‌کنند. سابقه انتشار اوراق قرضه در ایران این اقتصاددان با بیان این‌که معمولاً در دنیا این اوراق سررسیدهای طولانی دارند، تأکید کرد: به‌طور مثال اوراق قرضه 30 ساله آمریکا یکی از شاخص‌های کلیدی بورس‌های این کشور است. وی افزود: در ایران با وجود آن‌که پیشینه کافی برای انتشار اوراق قرضه وجود دارد، اما استفاده از آن در دستور کار نیست. وی با اشاره به سابقه انتشار اوراق قرضه در کشور، ادامه داد: پس از اشغال ایران در شهریور 1320، دولت به‌علت کمبود منابع مالی برای نخستین‌بار اقدام به انتشار حدود 200 میلیون تومان اوراق قرضه کرد. پس از آن نیز برای اصلاحات ارضی، دولت به جای این‌که از بانک‌ها وام بگیرد، اوراق قرضه پنج ساله اصلاحات ارضی را منتشر کرد. آرمان گفت: در ابتدای دهه 50 شمسی نیز، در زمانی که دولت تصمیم گرفت تمامی مراکز اداری، بانک‌ها و سفارتخانه‌ها را به اراضی عباس‌آباد منتقل کند، به جای چاپ پول، اوراق قرضه هفت ساله اراضی عباس‌آباد را منتشر کرد. رئیس سابق اداره مطالعات و بررسی‌های اقتصادی بورس تهران افزود: پس از انقلاب، فقها اعلام کردند اوراق قرضه ربوی است و انتشار آن متوقف شد، اما اوراق اراضی عباس‌آباد همچنان مورد معامله قرار می‌گرفت، زیرا هنوز سررسید نشده بود. ضربه‌زدن سود بالا به بانک‌های ورشکسته به گفته وی بانک‌های ایران در شرایط فعلی ورشکسته هستند و بدهی آن‌ها به بانک مرکزی بسیار بالاست. علاوه‌بر آن، بدهی‌های معوقه زیادی دارند که در برخی موارد کسانی که آن پول‌ها را گرفته‌اند، به خارج کشور رفته‌اند. وی ادامه داد: این در حالی است که بانک در ازای سودی که به سپرده‌گذاران می‌دهد، باید بتواند درآمدی هم داشته باشد و از همین‌رو افزایش نرخ سود بانکی موجب وارد آوردن فشار بیش‌تری به بانک‌ها می‌شود که بانک‌های ایران تحمل این فشار را در شرایط فعلی ندارند؛ بنابراین اعمال این سیاست همانند سایر سیاست‌های اشتباه می‌تواند بازتاب‌های منفی زیادی داشته باشد. آرمان با اشاره به این‌که برای حل این مسائل راهکارهایی وجود دارد، گفت: به‌طور مثال در نشستی که در زمان ریاست نوربخش بر بانک مرکزی داشتیم، شهردار وقت تهران در تلاش بود تا برای اجرای پروژه نواب، اوراق مشارکت منتشر کند. در همان زمان اعلام کردم سپرده‌های مدت‌دار، اوراق بهادار تلقی می‌شوند و بانک‌ها پیش از سررسید هیچ‌گونه تعهدی نسبت به نقد کردن آن‌ها ندارد و این کار باید در بورس صورت گیرد. این اقتصاددان به تجربه انتشار اوراق قرضه در بورس‌های جهان اشاره کرد و افزود: در آمریکا نیز این اوراق با نام گواهی‌های سپرده یا certificates of deposit منتشر می‌شود، اما در ایران، با وجود این‌که همه ادعا می‌کنند متخصص اقتصاد هستند، اما تفاوت بین پول و شبه پول را نمی‌دانند، این در حالی است که همه کشورها تلاششان بر این است که میزان شبه پول و سپرده‌های مدت‌دار بخش بزرگی از نقدینگی را تشکیل دهد.

منبع خبر : سایت خبری شعار سال

دکترشاپورزارعی
دکتر شاپور زارعی 

لاهوتی: بازگشت آرامش به بازار با رفع اشتباهات ارزی

مهرداد بائوج لاهوتی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت، عملکرد اقتصادی دولت را به مناسبت هفته دولت بررسی کرد و گفت: عملکردهای عمرانی با توجه به شرایط کشور قابل قبول است، اما در مباحث دیگر اقتصادی اقدامات را مثبت نمی دانیم چرا که آثار آن در زندگی مردم مشهود نیست و آنها نگران معشیت خود هستند.

دولت تعامل اقتصادی را به تعامل سیاسی گره زده است

عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس با بیان اینکه دولت بدشانسی آورده است، ادامه داد: تمام تلاش دولت این بود که  تعامل اقتصادی را از راه تعامل سیاسی ایجاد کند، اما شرایطی به وجود آمد که چنین ایده ای قابل اجرا نشد، از ابتدا هم با توجه به دشمنی های با جمهور اسلامی ایران قابل پیش بینی بود که به تعامل سیاسی نمی توان اتکا کرد.

نماینده مردم لنگرود در مجلس دهم شورای اسلامی، با بیان اینکه دشمنی ها ربطی به اوباما، ترامپ و برجام ندارد، اظهار داشت: دولت در چهارساله اول به خوبی توانست تورم را مدیریت و به رفع بیکاری نظم قابل توجهی بدهد، اما در دوره دوم با نوسانات شدید ارزی افزایش وحشتناک قیمت ها رقم خود که قابل جبران نیست.

دکترشاپورزارعی - دکتر شاپور زارعی 

جبران خسارت ها یک شبه ممکن نیست

وی با تاکید براینکه جبران خسارت افزایش قیمت ها یک شبه امکان ندارد، بیان داشت: سال ها باید تلاش کرد که بتوان آثار نوسانات ارزی را جبران کرد و به شرایط قبل برگردیم، اگر دولت اجازه می داد افزایش قیمت ارز به روال طبیعی صورت گیرد قیمت ها یک مرتبه مانند فنر جهش پیدا نمی کرد

لاهوتی در ادامه گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت، با بیان اینکه در همه دولت ها قیمت ارز 3 برابر شده است، بیان داشت: بااین وجود انتظار می رفت که دولت نقدینگی سرگردان را مدیریت می کرد تا به سمت ارز حرکت نکند، دولت اشتباه دیگری در حوه ارز داشت و تلاش کرد نیاز ارزی همه را تامین کند در حالی که تنها باید ارز کالاهای اساسی را تامین می کرد.

دولت به اشتباه خود پی برده است

عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس با اشاره به بسته ارزی جدید، اظهار داشت: دولت به اشتباه ارزی خود پی برده است و به این سمت حرکت کرده که ارز کالای اساسی را تامین کند و بازار را به سمت تعادل عرضه و تقاضا سوق داده است، بنابراین با رفع اشتباهات ارزی دولت می تواند آرامش نسبی به فضای اقتصادی بیاورد./

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی 

اسامی ۹ کشور برتر جهان در زمینه سرمایه گذاری آی تی اعلام شد

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از زددی نت، این انجمن رقم دقیق سرمایه گذاری آی تی در دیگر کشورها را اعلام نکره اما از افزایش ۴.۵ درصدی سرمایه گذاری در حوزه نرم افزار، سخت افزار و خدمات آی تی در این کشور در سال ۲۰۱۷ خبر داده است.

انجمن شرکتهای نرم افزاری کشور برزیل، کشورهای آمریکا، چین، ژاپن، انگلیس، آلمان، فرانسه، کانادا، هند و برزیل را به عنوان برترین کشورهای جهان از نظر جذب سرمایه گذاری در حوزه آی تی اعلام کرده است.

دکترشاپورزارعی - دکتر شاپور زارعی

بر همین اساس برزیل توانسته سرمایه ای بالغ بر ۳۸ میلیارد دلار را در حوزه آی تی جذب کند که این کشور را در رتبه نهم قرار داده است.

بیشترین میزان جذب سرمایه برزیل در حوزه آی تی مربوط به بخش سخت افزار با اختصاص ۵۱.۲ درصد از این سرمایه گذاری بوده و پس از آن بخش نرم افزار با جذب ۲۷.۴ درصد از این سرمایه گذاری و در ادامه بخش خدمات فناوری اطلاعات با جذب سرمایه ۲۱.۴ درصدی در رتبه سوم است.

انجمن شرکت های نرم افزاری برزیل معتقد است نتیجه جذب این سرمایه افزایش کارآیی و بهره وری عملیاتی شرکت های مختلف است.

بر اساس برآوردهای موسسه تحقیقاتی آی دی سی، صرف هزینه محلی در حوزه آی تی در کشور برزیل در سال ۲۰۱۸ حدود ۵.۸ درصد افزایش می یابد که عامل اصلی این افزایش تمایل کسب و کارهای مختلف به استفاده از فرایندهای فناوری اطلاعات است.

دکتر شاپور زارعی

دکترشاپورزارعی

عجیب‌ترین شغل‌های تاریخ

عجیب‌ترین شغل‌های تاریخ

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، بازار کار اوضاع خوبـــی نـدارد و نمی‌تـوان به پیدا کردن یک کار خوب با درآمد کافی خیلی امیدوار بود؛ یا باید پارتی داشته باشی تا بتوانی در کار دولتی یا آزاد وارد شوی یا باید در یک حرفه آنقدر تخصص داشته باشی که از تو برای کار در بخش خاصی دعوت شود. استفاده از راهی که رهروان آن کم است، با وجود اینکه هیجان‌انگیز است، می‌تواند درآمدزایی خوبی هم داشته باشد. بی‌شک افراد خلاق، افراد موفقی هستند و می‌توانند به‌گونه‌ای فکر یا کار کنند که هیچ‌گاه به ذهن عموم نمی‌رسد. دلیل موفقیت آنها هم دقیقا در همین نکته است: «کاری که انجامش به ذهن هرکسی نمی‌رسد.

کارهای عجیب و غریب قطعا می‌تواند درآمد خوبی داشته باشد، اما اغلب نیاز به خلاقیت، سعی و کوشش زیاد و تمایل به خطر کردن دارد.»بعضی از این کارها درآمد خوبی دارند و برخی دیگر فقط از سر ناچاری و برای کسب درآمد اندک از سوی افراد انتخاب می‌شوند، در برخی از این کارها پول اصلی به جیب فرد دیگری می‌رود و در برخی دیگر که خلاقانه هستند تمام پول به جیب خود فرد می‌رود. در ادامه به معرفی تعدادی از این شغل‌ها و راه‌های کسب درآمد می‌پردازیم.

دکترشاپورزارعی- دکتر شاپور زارعی

پیچیدن عمامه به زیباترین شکل

در آگهی‌ای که این روزها در صفحات مجازی دست‌به‌دست می‌شود، نوشته شده است: «با عرض سلام خدمت روحانیت معزز، پیچیدن عمامه متنوع در طرح‌های مختلف (متناسب با سلیقه شما) پذیرفته می‌شود.» با شماره‌ای که ذیل این آگهی درج شده بود، تماس گرفتیم. مبلغ بستن عمامه از 45 تومان شروع می‌شود و نسبت به مدلی که انتخاب کنید قیمت این کار تا 80 تومان هم اضافه می‌شود. البته خود بحث عمامه (نوع جنس، متراژ و... ) هم بر قیمت آن تاثیر می‌گذارد. افرادی که تبحری در بستن عمامه دارند این روزها با درج آگهی در صفحات مجازی اقدام به کسب درآمد می‌کنند. ایده عمامه پیچیدن آن هم به مدل‌های مختلف به ذهن افراد معدودی می‌رسد و فردی که مهارت خاصی در پیچیدن عمامه داشته باشد می‌تواند از این راه درآمدی داشته باشد.

دادزن‌ها

دادزن‌ها را همه‌جا دیده‌اید، از خیابان انقلاب گرفته تا مقابل سینماها و حتی اگر مشهد رفته باشید در کنار عکاسی‌های اطراف حرم. دادزن‌ها داد می‌زنند و از صدای بلند خود نه برای آواز بلکه برای جذب و جلب مشتری برای یک دکان و حجره استفاده می‌کنند. دادزن‌ها در مشهد بین 30 تا 100 هزار تومان در روز پول می‌گیرند. برخی از آنها یک حقوق ثابت می‌گیرند و مابقی به صورت درصدی هستند و هر چه مشتری بیشتری بیاید پول بیشتری کاسب هستند. در قدیم‌ دادزن‌ها مردم را برای دیدن فیلم هم دعوت می‌کردند. میوه و تره‌بارفروش‌ها هم دادزن استخدام می‌کردند. می‌توان گفت دادزن‌ها نسبت به سایر مشاغل این چنینی درآمد بهتری دارند و در برخی مواقع حتی حقوق ثابت هم می‌گیرند.

شهادت دادن در دادگاه‌ها

اگر به دادگاه سری زده باشید، به‌ویژه دادگاه‌های خانواده می‌بینید افرادی هستند که جلوی دادگاه‌ها ایستاده‌اند و زیر لب می‌گویند: «شاهد، شاهد طلاق، داور طلاق، شاهد اعسار، شهادت می‌دهم و...» به درست و غلط بودن این شغل و اینکه درآمد این شغل حلال است یا خیر، کاری نداریم.
نبود قانون جدی برای شهادت دروغ و تحقیق نکردن قضات در سوابق و اسامی شاهدان باعث شده است افرادی این کار را برای درآمدزایی انتخاب کنند.
قیمت هر شهادت در دادگاه چیزی حدود 50 تا 70 تومان است.

آدرس پارکینگ بده، پول بگیر

پارک در محل‌هایی مثل جلوی شیرهای آتش‌نشانی ممنوع است، برخی افراد که عجله دارند خواسته یا ناخواسته در این محل‌ها پارک می‌کنند، افرادی هستند که در این محل‌ها به اصطلاح کمین می‌کنند و زمانی‌که راننده می‌رود با جرثقیل تماس می‌گیرند تا ماشین از آن محل به پارکینگ انتقال داده شود راننده که به محل پارک ماشین برمی‌گردد و متوجه می‌شود ماشینش نیست، جلو می‌آیند و می‌گویند: «ماشین را جرثقیل برد، بیا با موتور به محل پارکینگ ببرمت» و هزینه‌ای بین 30 تا 50 تومان برای این کار از راننده می‌گیرند.

دستت را جلوی پلاک بگیر!

طرح ترافیک زوج و فرد، دست و پای راننده‌ها را بسته و مانع از تردد همه‌روزه ماشین‌ها در برخی خیابان‌ها شده است.
راننده‌ها برای فرار از دوربین‌ها و ثبت برگه جریمه به روش‌های مختلفی از جمله پاشیدن برف شادی یا چسباندن برگه روی پلاک و... متوسل می‌شدند.
از دیگر راهکارهای فرار از ثبت تخلف و ورود به مناطق دارای طرح ترافیک و طرح زوج و فرد این است که به فردی بابت اینکه دستش را جلوی پلاک ماشین شما بگیرد مبلغی بدهی تا دوربین کنترل ترافیک نتواند پلاک شما را ثبت کند.
افرادی هستند که در 100 متری دوربین‌ها می‌ایستند و چیزی حدود 20 تا 50 تومان را برای این کار درخواست می‌کنند.

چند می‌گیری، گریه کنی؟

شغل واقعی این افراد تدارک دیدن و مهیا کردن افراد برای حضور در همایش‌ها، مراسم ختم و عروسی و... است. به‌نحوی که بنا به خواست کارفرما، او می‌تواند سالن یک همایش را با ظرفیتی بین 500 تا 1000 نفر پرکند و برای افرادی که در این مراسم حضور دارند سرویس ایاب و ذهاب، یک وعده غذا و حدود 20 تا 30 هزار تومان برای هر نفر مطالبه می‌کند که قبل از ورود به سالن این مبلغ باید به افراد پرداخت شود. حق‌الزحمه خودش هم برای هر مراسم چیزی حدود سه تا پنج میلیون تومان است. برخی افراد حاضر هستند برای روزی 20 تا 30 تومان در مجالس شرکت کنند، برقصند یا گریه کنند ولی مطمئن باشند که سرماه حداقل حقوقی دارند.

فروش نوبت در صف تعویض پلاک

صف تعویض پلاک خودرو، یکی از طولانی‌ترین و خسته‌کننده‌ترین صف‌هایی است که مجبورید یک روز کاری را برای تعویض پلاک اختصاص دهید، افرادی از این فرصت سوءاستفاده کرده و صبح زود می‌روند نوبت می‌گیرند و بعد که صف طولانی شد به افرادی که عجله دارند، جایشان را می‌فروشند، هزینه فروش نوبت هم بستگی به مدل ماشین دارد، به‌عنوان مثال در بازدیدی که ما از این خرید و فروش نوبت داشتیم قیمت برای پژو 206، 80 تومان و برای یک هیوندا 160 تومان بود، آقایی می‌گفت هفته پیش یک BMW که خیلی هم عجله داشت نوبتی را به مبلغ 300 هزار تومان از فلان آقا خرید.

اجاره پکیج و ژنراتور

اگر ساخت‌وساز کرده باشید می‌دانید که تا برخی المان‌های مهندسی را در ساختمان خود فراهم نکنید، به شما اتمام بنا نمی‌دهند، به تازگی برخی موارد مانند داشتن پکیج و ژنراتور برای صدور اتمام بنای یک ساختمان الزامی شده است، اما برخی کارفرماها تمایلی به اینکه این وسایل را برای خانه تهیه کنند ندارند، در اینجا برخی مغازه‌دارها پکیج و ژنراتور کرایه می‌دهند تا کارفرما آن را در ساختمان نصب کند و اتمام بنا بگیرد و بعد اتمام کار برگرداند. تعداد افرادی که این کار را انجام می‌دهند زیاد نیست ولی می‌توانند مشکل این کارفرمایان متخلف را حل کنند و از وسیله‌ای که در مغازه دارند بهترین استفاده را ببرند، چندبار یک وسیله را اجاره دهند و در آخر آن را به یک مشتری بفروشند.

پارکبان‌های تقلبی

افرادی در برخی پارکینگ‌ها یا جاهایی که امکان پارک کردن خودرو دارند، به‌عنوان پارکبان لباس فرم پوشیده‌اند و برای شما قبض صادر می‌کنند، این قبض برای عدم جریمه شما یا حق پارکینگی است که از آن استفاده کردید، اما در برخی مواقع افراد از شغل پارکبانی سوءاستفاده می‌کنند، نام‌شان را پارکبان می‌گذارند اما هیچ وابستگی‌ای به شهرداری ندارند. برای خودشان کاسبی راه انداخته‌اند، بی‌هیچ لباس فرم و قبضی. پول زور می‌گیرند و گویا حتی قانون حریف آنها نمی‌شود؛ چراکه نمی‌توان جرمی برای آنها نوشت تنها از این خیابان به خیابان دیگر می‌روند. از ماشین که پیاده شوی مبلغی را از شما درخواست می‌کنند و زمانی‌که به سمت ماشین برمی‌گردی، می‌بینی جریمه شدی و هیچ برگه پارکبانی روی شیشه ماشینت نیست! البته گاهی پارکبان‌ها جاهای خوب را به قیمت‌ نسبتا بالایی می‌فروشند.

قلیان موتوری

این روزها در هر پارک، سفره‌خانه یا رستوران سنتی که مسیرتان بیفتد شاهد عرضه قلیان به طالبان آن خواهید بود. گذشته از اینکه استعمال قلیان چه مضراتی دارد، باید به این نکته اشاره کرد که درکنار استعمال این وسیله، شغل‌هایی هم به فراخور آن ایجاد می‌شود. قلیان چاق‌کن شغلی است که این روزها حتی اگر درکنار ساحل هم قدم بزنید برای خودش کاسبی دارد. این افراد قلیان را آماده استفاده کرده و تحویل مشتری می‌دهند. آنچه در اینجا به‌عنوان شغل عجیب از آن نام‌برده می‌شود، سرویس تحویل آن مقابل در منزل است. یعنی هستند افرادی که قلیان را آماده استعمال کرده و برای فرد متقاضی ارسال می‌کنند. بنابراین اگر کسی هوس کند قلیانی استعمال کند باید با این افراد تماس بگیرد، هزینه این قلیان‌ها بین 60 تا 80 تومان است.

منبع: فرهیختگان

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی