شعب بانکی هوشمند
فناوری دیجیتال لزوماً باعث منسوخ شدن شعب بانکی نخواهد شد، بلکه کلید تحول شعب استفاده از فناوری دیجیتال و نیل به هوشمندی است. لفظ هوشمندی فراتر از کلمات تبلیغاتی بوده و با شناسایی ابزارها و الگوهای عملیاتی صحیح قابل‌دسترس است. شعب بانکی هوشمند امتداد حیات شعبه‌های فیزیکی بانک‌ها و منبع سودآوری بیشتر در آینده هستند.
شعب بانکی
متصدیان پشت شیشه باجه‌های بانکی نشسته‌اند با رایانه‌های رومیزی مشغول کار هستند و مردم در انتظار خدمات بانکی… این تصویری است که اکثر ما از شعب بانکی در ذهن داریم و همین نوع منسوخ ارائه خدمات است که باید متحول شود. امروزه اکثر مشتریان یک بانک را در قالب تلفن همراه در جیب‌شان دارند. تنها دلیل مراجعه گاه‌گاه مردم به شعب بانکی گرفتن پول نقد یا دریافت مشاوره است.
در سطح جهانی، تعداد تراکنش‌های دیجیتال در مؤسسات بانکی بسیار بیشتر از تراکنش‌های انجام‌یافته در شعب بانکی است.
پس از بحران اقتصادی سال ۲۰۰۰ میلادی بیش از ۱۰۰۰۰ شعب بانکی در ایالات‌متحده تعطیل شدند (اکونومیست)؛ یعنی چیزی حدود ۳ شعبه در روز. علی‌رغم چنین تغییراتی، شعب بانکی هنوز بخشی ضروری از عملیات بانکی و ارائه مشاوره به مشتریان باقی‌مانده‌اند. هنوز هم این مکانهای ساخته‌شده از آجر و سیمان هستند که کانال اصلی فروش به شما می‌روند. نتایج تحقیق مک‌کینزی (McKinsey) در اروپای پیشرفته ازنظر دیجیتال هم نشان می‌دهد که ۳۰ الی ۶۰ درصد مشتریان مایل‌اند حداقل بخشی از خدمات بانکی را در شعب بانکی دریافت نمایند.
دکترشاپور زارعی - دکتر شاپور زارعی
تغییر رفتار مشتریان و ظهور فناوری‌های جدید، نه به معنی پایان شعب بانکی، بلکه نوید پیدایش شعب بانکی هوشمند است.
شعب بانکی هوشمند به‌صورت مؤثری از فناوری برای افزایش فروش و ارتقاء تجربه مشتریان بهره می‌برند. زمانی که این عمل به‌درستی صورت پذیرد باعث تحول عملکرد شعب بانکی گشته و ضمن کاهش تعداد کارمندان، نیاز به املاک و ساختمان را هم به‌صورت قابل‌توجهی تقلیل می‌بخشد. همچنین تعامل با مشتریان نیز دست‌خوش تحول گشته و به‌صورت هدفمند ادامه می‌یابد به‌طوری‌که فروش و خدمات پس از فروش نسبت به فرد سفارشی‌سازی می‌گردد. چنین چیزی با کاهش هزینه‌ها و افزایش فروش باعث بهبود ۶۰ الی ۷۰ درصدی کیفیت و اثربخشی شعب بانکی می‌شود.
تحقیق صورت گرفته نشان می‌دهد که اگرچه بسیاری از بانک‌ها عناصری از الگوی شعب بانکی هوشمند را اجرایی کرده‌اند، اکثر آنها قادر به استخراج ارزش بالقوه از این امر نگشته‌اند. هوشمندسازی شعب بانکی با نصب کردن دستگاه‌های جدید و ارتقای رایانه‌ها محقق نمی‌شود. تحول شعب بانکی و تبدیل‌شدن آنها به شعب بانکی هوشمند بر سه ستون استوار است:
ادغام یکپارچه فناوری روز شعب که امروز ارزان‌تر، قابل‌اعتمادتر و در دسترس تر است.
بهره‌گیری از الگوی جدید حذف پیشخوان و میز از شعب بانکی در تمامی مکان‌ها
استفاده از فناوری دیجیتال و تحلیل‌های پیشرفته برای ارتقاء الگوی عملیات شعب بانکی، شامل فروش شخصی‌سازی‌شده بر پایه داده‌ها و مدیریت کارایی و توسعه مهارت به‌صورت آنی.
فناوری شعب بانکی هوشمند
فناوری برای بانک‌های خرد (retail) چندین هدف را در بردارد:
– انتقال تراکنش‌ها و فروش به کانال دیجیتال
دسترسی ۲۴ ساعته و هرروزه مشتریان به‌تمامی تعاملات بانکی
رویکرد شخصی‌سازی‌شده به فروش
تجربه کاربری واحد در تمامی کانال‌ها (ارائه تجربه یکپارچه به مشتریان صرف‌نظر از اینکه درخواست خدمات را در شعبه بانکی یا به‌صورت آنلاین و یا از طریق تلفن همراه داشته باشند).
مشتریان باید قادر باشند در هر ساعتی از شبانه‌روز به شعب بانکی هوشمند مراجعه کرده و چیزی که نیاز دارند را دریافت کنند. این نیازها که می‌تواند دریافت وام و کارت اعتباری، یا خدمات دیگر باشد، باید صرف‌نظر از دستگاه مشتریان باتجربه واحد در اختیار آنان قرار گیرد.
نسل آینده تبلت‌های بانکی
تبلت‌ها بانکدارها را از بند میزهای‌شان آزاد می‌کنند تا هرکجای شعبه که خواستند بروند. این امر آنها را قادر می‌سازد که میزان فروش را افزایش داده و تجربه مشتریان را ارتقاء بخشند. چهار عامل اساسی زیر کلید کارایی بانکداران است:
داشبورد زنده شفافیت مشتریان: این داشبوردها انجام تراکنش با دستگاه‌های داخل شعب بانکی توسط مشتریان را به اطلاع بانکدار می‌رساندند. این امر آنان را قادر به ارائه پشتیبانی شخصی‌سازی‌شده به مشتریان می‌سازد.
نرم‌افزار پیشرفته مدیریت روابط مشتریان: ارمغان این نرم‌افزار برای بانکداران یک دیدگاه کل‌نگر در مورد روابط مشتریان و تاریخچه تعاملات آنها با بانک است. اطلاعات مربوط به درخواست خدمات، پرداخت‌ها و محصولات استفاده‌شده توسط این نرم‌افزار ارائه می‌شوند. پلتفرم‌های جدید مدیریت روابط مشتریان از حجم عظیم داده‌های مشتریان و نسل آینده الگوهای تحلیل‌‌محور برای ایجاد پیشنهادهای هدفمند به مشتری استفاده می‌کنند. اتخاذ این رویکرد دریکی از بانک‌های خاورمیانه باعث افزایش سرویس به فروش (service to sales) از ۱٪ به ۴٪ گردید.
ماژول فروش دیجیتال: این ماژول‌ها بانکدار را قادر به استفاده از تبلت برای ارائه محصولات موردنیاز مشتری می‌سازد. کارت اعتباری، وام اتومبیل، وام مسکن، بیمه، محافظت در برابر حواله بیش از اعتبار (overdraft)، حساب سپرده و… این ماژول‌ها از امکان معرفی محصولات به مشتریان جدید نیز پشتیبانی می‌کنند. تبلت‌ها می‌توانند اسناد را اسکن کرده و به سرور بانک آپلود نمایند؛ اثرانگشت، کارت شناسایی و پاسپورت را بخوانند و امتیازدهی کارت اعتباری را انجام دهند. این امکانات در فناوری‌های شعب بانکی ادغام‌شده‌اند و امکان صدور آنی کارت‌های بانکی و کارت‌های اعتباری و اتوماسیون اداری هم موجود است. تعدادی از بانک‌های اروپا، خاورمیانه و ایالات‌متحده با استفاده از این فناوری‌ها و ایجاد امکان افتتاح حساب به‌صورت کاملاً دیجیتال و تنها در دو دقیقه، شاهد بهبود قابل‌توجه تجربه مشتریان بوده‌اند.
ماژول کمک انتقال: این ماژول‌ها کمک‌حال بانکدار برای انتقال مشتریان به کانال‌های دیجیتال جهت دریافت خدماتی مانند انتقال پول، به‌روزرسانی آدرس و ایمیل، نقد کردن چک و سپرده‌گذاری و برداشت چک‌های بزرگ است. چندین بانک هستند که یک تجربه خود-خدمتی (self-service) برای مشتریانشان طراحی کرده‌اند که بانکدار مشتری را در طول فرایند راهنمایی می‌کند. نتیجه این کار ارتقاء پذیرش دیجیتال و آموزش مشتریان است.
خودپرداز‌های تعاملی (ITM)
ماشین‌های سخن‌گوی تعاملی، یا به عبارتی باجه‌های بانکی هوشمند، اکثر خدمات شعب بانکی را در خود جای می‌دهند. در مکانهای دور از دسترس کاربرد این ماشین‌ها چیزی به‌مثابه یکی از شعب بانکی در یک جعبه است. مشتریان بااتصال راه دور به یک بانکدار (انسان) از طریق «ITM» می‌توانند ۲۴ ساعته به اکثر خدماتی که با مراجعه به یکی از شعب بانکی دریافت می‌کردند دسترسی داشته باشند. سپرده‌گذاری، انتقال حساب، تائید دریافت وجه بیشتر از سقف محدودیت، انتقال پول و…
مشتریان می‌توانند برای دریافت محصولات بانکی مانند کارت اعتباری و وام نیز اقدام کنند. فناوری‌های احراز هویت مشتریان، شامل خواندن کارت شناسایی و پاسپورت، اسکنر اثرانگشت، تائید دومرحله‌ای توسط تلفن همراه، تائید امضای دیجیتال و حتی تشخیص چهره می‌شود.
پایانه‌های خدمات
پایانه‌های خدمات امکانات کمتری از «ITM» دارند. ارزان‌تر و ساده‌تر هستند و میتوان آنها را داخل یا خارج از شعب بانکی نصب نمود (مثلاً در یک هایپرمارکت). هدف اصلی این پایانه‌ها کمک به مشتریانی است که آشنایی کمتری با کانال دیجیتال دارند. چنین مشتریانی در تعامل با این پایانه‌ها به‌تدریج احساس راحتی بیشتری نسبت بانکداری دیجیتال پیدا خواهند کرد. رابط کاربری در این پایانه‌ها همان چیزی است که در تلفن همراه هنگام فرایندها و تراکنش‌های غیر نقدی مشاهده می‌شود. انتقال پول بین حساب‌ها، آگاهی از موجودی حساب و تائید ثبت‌نام برای محصولات جدید مانند کارت اعتباری در پایانه‌های خدمات در دسترس مشتریان است.
این پایانه‌ها همچنین قادر به ارائه پیشنهاد‌ها شخصی‌سازی‌شده‌ای هستند که مشتری پس از احراز هویت (به‌وسیله فناوری‌های تشخیص هویتی که در «ITM» هم به کار می‌رود) می‌تواند آنها را قبول نماید.
اتاق‌های ویدئوکنفرانس
شعب بانکی هوشمند در فضای خود-خدمتی خود اتاقی امن و مجهز به فناوری ویدئوکنفرانس و نرم‌افزار هم-مرور (co-browsing) دارند که در تمام ساعات در دسترس است. اگرچه اکثر مشتریان حقیقی نیازهای این‌چنینی خود را توسط «ITM» برطرف می‌سازند، اتاق‌های ویدئوکنفرانس مختص کسب‌وکارهای کوچک و متوسط و مشتریان با نیازهای پیچیده‌تر (مانند وام مسکن) است. مشتریان از اتاق‌های ویدئوکنفرانس برای دریافت مشاوره تفصیلی، افتتاح خط اعتباری، امضاء اسناد تضمینی و به‌روزرسانی جزئیات کسب‌وکارشان استفاده می‌نمایند. برخی بانک‌ها در اسکاندیناوی و بریتانیا اکنون هم از اتاق‌های ویدئوکنفرانس به طرق پیشرفته‌ای استفاده می‌کنند.
صفحات و دیوارهای تعاملی برای خوش‌آمد گویی
تصور کنید که یک مشتری در داخل یکی از شعب بانکی هوشمند از کنار یک صفحه‌نمایش بزرگ در حال عبور است. هویت او توسط فناوری تشخیص چهره شناسایی‌شده و تحلیل داده‌های مشتری نشان می‌دهد وی دارای خودرو نیست. تصویر او به‌صورت آنی پشت یک اتومبیل شبیه‌سازی‌شده و روی صفحه به نمایش درمی‌آید. با لمس صفحه درب خودرو بازشده. زاویه دید تغییر کرده و نمای داخل خودرو نشان داده می‌شود. از مشتری پرسیده می‌شود که آیا به خودرو علاقه‌مند است؟ در صورت پاسخ مثبت، پس از تحلیل اطلاعات یک وام کم‌بهره به او پیشنهادشده و پیامی در این مورد در داشبورد زنده شفافیت مشتریان داخل تبلت نزدیک‌ترین بانکدار نمایش داده می‌شود. بانکدار نزد مشتری آمده و با او مشغول صحبت در مورد این وام می‌شود.
این مثالی از چگونگی کارکرد صفحات و دیوارهای تعاملی برای خوش‌آمد گویی به مشتریان است. جلب‌توجه مشتری و بازی‌سازی (gamification) تعاملات وی باعث تسهیل بازاریابی می‌گردد. صفحات و دیوارهای تعاملی در مقیاس ساده‌تر به مشتری خوش‌آمد گفته و آنها را به کانال‌های مناسب راهنمایی می‌نمایند.
قالب‌های شعب بانکی هوشمند
در شعبه‌های سنتی بانکی ۷۰% از مساحت بنا به متصدیان و دیگر بخش‌های فروش و خدمات اختصاص داده می‌شود؛ و تنها ۳۰% مخصوص ناحیه خود-خدمتی است. در شعب بانکی هوشمند این نسبت برعکس است. مشتریان پس از ورود دنبال جایی که باید بروند نمی‌گردند، بلکه کارکنان نزد آنها رفته و آنها را به فناوری مرتبط راهنمایی می‌کنند و توسط تبلتی که در دست دارند به آنها کمک می‌کنند. به‌جز برخی شعبه‌های بزرگ، در شعب بانکی هوشمند خبری از بخش اداری و پیشخوان‌های متصدیان بانکی نیست. به‌جای این‌ها طرح‌بندی مجتمع از سه بخش عمده زیر تشکیل‌شده است:
ناحیه خود-سرویس: در ورودی شعبه قرارگرفته و بیشتری فضا را به خود اختصاص می‌دهد. ناحیه خود-سرویس هسته اصلی شعبه هوشمند بانک است. این ناحیه به‌صورت ۲۴ ساعت باز بوده و خودپرداز، خودپرداز تعاملی، پایانه خدمات، دیوار تعاملی دیجیتال، روبات خوش‌آمد گو و اتاق ویدئوکنفرانس در این بخش آماده خدمت‌رسانی به مشتریان هستند.
ناحیه میزهای ایستاده: در داخل محدوده خود-خدمتی بانکدارها کنار میزها ایستاده‌اند و به‌صورت فعال نزد مشتریان شتافته و به راهنمایی آنها درزمینه فروش و خدمات می‌پردازند. میز ایستاده پیام سرعت عمل و بهره‌وری بالا را به مشتری می‌فرستد. او می‌داند که کارش به‌سرعت انجام خواهد شد و نیازی به نشستن برای مدت زیادی نیست.
سالن اولویت: میتوان در شعب بزرگ‌تر چنین بخش‌هایی را برای ارائه خدمات سطح بالای مشاوره و پشتیبانی به مشتریان خاص در نظر گرفت.
شعب بانکی هوشمند از طراحی ساده و مؤثری برخوردار خواهند بود. چند الگوی کلی را میتوان برشمرد (تصویر ذیل) که بسته به موقعیت و شکل شعبه میتوان یکی از آنها را پیاده‌سازی کرد. شعب جعبه‌ای که کاملاً خود-خدمتی هستند و کارکنان تمام‌وقت ندارند، برای نواحی روستایی و دور از دسترس ایدئال خواهند بود. شعب استاندارد با کارکنان تمام‌وقت ۸۵% از شبکه شعب بانکی هوشمند را تشکیل خواهند داد. شعب بخشی تعداد کارکنان بیشتری داشته و تعدادی مدیر روابط مشتریان به مشتریان خاص در بخش‌های مختلف خدمات خواهند داد. در نواحی شلوغ و پرجمعیت شهر شعب اصلی واقع خواهند شد که تنها ۵% شبکه را تشکیل خواهند داد. این شعب بیش از ۸ کارمند و یک بانکدار چرخشی کار خواهند نمود.
یک الگوی جدید عملیات برای شعب بانکی هوشمند
ظهور شعب بانکی هوشمند پیامدهایی فراتر از بازطراحی تعاملات مشتریان دارد. برای نیل به این مهم نیاز به تغییر اساسی در نگاه بانک‌ها به شعب بانکی و کارمندان داریم.
ذهنیت متمرکز بر نیاز و اولویت قرار دادن فناوری
فناوری دیجیتال نباید به‌عنوان مکملی جانبی برای شیوه‌ها و فرآیندهای موجود به‌کاررود؛ بلکه فناوری باید درون تعاملات مشتریان و کارهای روزانه کارمندان ادغام گردد. هدف نهایی چنین چیزی خواهد بود:
– انتقال بیش از ۹۰٪ از فعالیت‌های ساده مشتریان به الگوهای خود-خدمتی (همراه باراهنمایی در بعضی موارد)
– فرآیندهای ساده، یکپارچه و بدون کاغذ برای فروش و خدمات
– بهره‌گیری از نسل آینده سامانه‌های تحلیل برای ارائه پیشنهادهای واقعاً مرتبط برای مشتریان
شعب بانکی سنتی واکنش‌گر و خدمات محور هستند؛ اما شعب بانکی هوشمند فعال و کنش گرا بوده و به‌صورت کامل بر نیازهای مشتریان متمرکز‌ند.
نقش‌ها و توانایی‌های تحول‌یافته
در الگوی شعب بانکی هوشمند، تقریباً تمام کارمندان شعب باید از توانایی‌های چندگانه درفروش و خدمات برخوردار باشند. بانکداران این شعب ۹۰٪ از زمان خود را صرف فعالیت‌های هدفمند بر پایه تحلیل‌ها می‌نمایند. با سپردن وظایف ساده فروش و خدمات به ابزارهای خود-خدمتی، نیاز به متصدیان و خوش‌آمد گویان کاهش خواهد یافت. کارمندان بانک برای ارائه خدمات موردنیاز مشتریان کاملاً مجهز خواهند بود.
نکته مهمی که نباید فراموش کنیم این است که ایجاد سهولت در تعاملات مشتریان تنها کاربرد فناوری نیست؛ بلکه ابزارهای مؤثری وجود دارد که برای آموزش بانکداران درزمینه مشاوره و پیشنهادات فروش به کار می‌رود. ویدئوها آموزشی بازی‌سازی شده روی تبلت‌ها، فرایند آموزش را جذاب و مؤثر می‌کند. این آموزش‌ها را میتوان بسته به نیازهای فردی بانکدار و عملکرد واقعی او با مشتریان شخصی‌سازی کرده و از اتلاف وقت و ارائه محتوای غیر مرتبط جلوگیری نمود.
چت‌بات‌ها امکان دسترسی آنی به اطلاعات مربوط به آخرین محصولات و سیاست‌های بانک وهم چنین عملکرد فردی را در اختیار بانکدار قرار می‌دهند.
دکترشاپورزارعی - دکتر شاپور زارعی
مدیریت کارایی دیجیتال
ابزارهای دیجیتال می‌توانند کارایی کارکنان شعبه و خود شعبه را ارتقاء دهند. برای مثال دیجیتال کردن صفحات اجتماع (huddle board)، به‌جای نصب روی دیوار، می‌تواند وسیله‌ای مؤثر برای برنامه‌ریزی اهداف روزانه و راهبردهای فردی و تیمی باشد. با تجمیع داده‌های «ITM» ها، تبلت‌ها و تحلیل حرکت مشتریان در شعبه به‌وسیله نرم‌افزار تشخیص چهره، صفحات اجتماع سنجه‌های عملکرد را غنی‌تر می‌نمایند. رئیس شعبه بانکی هوشمند از طریق تبلتش تصویری شفاف از عملکرد کارمندان دریافت می‌نماید. این شفافیت شامل تصویر زنده، ردیابی ماژول‌های استفاده‌شده، میزان تبعیت کارمندان از استانداردها و گزارشهای مدیرتی به ترتیب اولویت است.
تکنیک‌های اخیر بهره‌وری کسب‌وکار «بررسی زمان و حرکت» (Time and motion study) نشان داده‌اند که الگوهای مدیریت منابع بر پایه شعب (branch-resourcing) نسبت به حجم واقعی کار انتظارات غیرواقعی از شعب دارند. دیدگاه واقعی در مورد زمان لازم برای کارهای رایج مانند تراکنش‌ها و نیازهای ناشناخته مشتریان باعث ایجاد الگوهای واقعی مدیریت منابع می‌گردد. داشبورد‌های پیشرفته مدیریتی که حجم کار و نتایج فروش را به‌صورت زنده ردیابی می‌کنند، مدیر شعبه را قادر می‌سازند که بر پایه واقعیات و با انعطاف‌پذیری منابع را مدیریت نماید.
با داشتن ابزارها و الگوهای صحیح، شعب بانکی قادر خواهند بود تجربه مشتریان را به‌صورت خارق‌العاده‌ای بهبود بخشند. همچنین با توجه به اینکه اکثر هزینه‌ها عملیاتی بانک مرتبط به شعبه‌های فیزیکی بانکی است، شعب بانکی هوشمند باعث کاهش هزینه‌ها هم خواهند شد. انتقال تراکنش‌ها، فناوری‌های خود-خدمتی و مکان فیزیکی کوچک‌تر باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها خواهند گردید. از منظر درآمد هم خدمات به فروش منبعث از تحلیل، ابزارهای دیجیتال حمایت از فروش و تقویت توانایی‌های بانکداران، همه و همه باعث افزایش فروش می‌گردند.
فناوری دیجیتال باعث منسوخ شدن شعب بانکی نخواهد شد، بلکه با استفاده از فناوری دیجیتال شعب بانکی هوشمند شیوه عملیات در آینده هستند. برای بهره‌مند شدن از ارزش بالقوه فناوری بانک‌ها باید الگوی شعب هوشمند را با آغوش باز بپذیرند و کارمندان شعب را به ابزارهای لازم مجهز کنند.
دکترشاپورزارعی
دکتر شاپور زارعی
مشتریان دلار 13 هزار تومانی
خرداد، طبق بررسی های انجام شده در بازار آزاد دلار آمریکا در آخرین لحظات به رقمی بالغ بر 12.800 تومان رسید که موجب حیرت بسیاری از فعالان اقتصادی شد.
به گزارش خرداد و به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان در راستای این امر با چند تن از صرافان مصاحبه‌ای داشتیم که آنها معتقدند روند افزایشی در روزهای دیگر به علت فشار برخی از سودجویان به افکار عمومی حاضر در بازار ادامه خواهد داشت.
یکی از این صرافان گفت: امروز یورو در بازار آزاد به مبلغ 15 هزار تومان رسید که تنها دو تن از دانشجویانی که مجبور به تهیه ارز بودند یورو را با این قیمت خریداری کردند، یعنی افراد عادی و دلالان دیگر توانایی خرید دلار را ندارند.
دکترشاپورزارعی - دکتر شاپور زارعی
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر نوسانات قیمت دلار در بازار آزاد اظهار کرد: امروز نوسانات از 11 هزار و 800 تومان آغاز و به 12 هزار و 400تومان رسید اما در لحظات آخر مشاهده کردیم که این رقم یکباره به 12 هزار و 800 تومان رسید و تقریبا معاملات در این نرخ متوقف شد.
این صراف که از گفتن نام خود امتناع کرد گفت: قطعا این هفته روند افزایش قیمت منجر به ریزش متقاضیان ارز خواهد شد اما حتما شاهد دلار 13 هزار تومانی هم خواهیم بود و تنها افرادی که مجبور به خرید هستند اقدام به تهیه آن می‌کنند.
هفته جاری سکه و طلا به صورت موج صعودی عمل کرده و همواره در حال افزایش قیمت است و این روند متاسفانه به تولیدات و کالاهای وارداتی و صادراتی کشور خدشه وارد می کند. به نظر می رسد بسته ارزی عبدالناصر همتی ، رئیس کل بانک مرکزی هم اثر خود را از دست داده و بازار مجددا به تب و تاب گرانی مبتلا شده است.
اما در پایان باید گفت که فعالان اقتصادی دیگر با افزایش قیمت ارزهای رایج معاملاتی کنار نخواهند آمد زیرا طبق گزارشهای میدانی این فعالان اقتصادی از خرید دلار 13 هزار تومانی امتناع خواهند کرد.
یورو در بازار آزاد 15 هزار تومان معامله می‌شود
دکترشاپورزارعی
دکتر شاپور زارعی
ورود بیت کوین به ورزش
آی‌اسپورت - از جمله نوآوری‌هایی که در چند سال اخیر در حوزه تجارت الکترونیکی به شدت خبرساز شده و پیشرفت چشمگیری داشته، «پول مجازی» است. پول‌های مجازی طی این سال‌ها ارزش‌شان در بازارهای جهانی از چند صدم دلار به صدها دلار افزایش یافته و بسیاری معتقدند که این واحدهای پولی به زودی در اقتصاد بیشتر کشورهای جهان نفوذ خواهند کرد.
درست در پنجره نقل‌وانتقالات زمستان گذشته بود که اتفاقی مهم در این بازار رقم خورد، اتفاقی که برای اولین بار روی می‌داد و جهان فوتبال را در شگفتی فرو برد؛ انتقال یک بازیکن با استفاده از «بیت‌کوین»
ماجرا از این قرار بود که باشگاه ترکیه‌ای هارونوستا اسپور ترکیه به منظور تقویت تیم دوم خودش، با عمر کرغلو پای میز مذاکره نشست و در نهایت با پرداخت 0.0524 «بیت‌کوین» معادل 431 یورو در آن زمان، این بازیکن را به خدمت گرفت. کرغلو بعد از نهایی شدن این انتقال جمله جالبی را به زبان آورد: «این یک حرکت جدید بود و امیدوارم از این به بعد این شیوه پرداخت بیشتر مرسوم شود چرا که آینده از آنِ پول‌های مجازی است.»
همینگونه نیز شد و 27 آگوست 2018 برای همیشه در تاریخ ثبت شد، روزی که باشگاه ریمینی ایتالیا قسمتی از سهام‌اش را در ازای دریافت بیت‌کوین به فروش رساند. این باشگاه بعد از ورشکستگی به دسته چهارم فوتبال ایتالیا (سری D) سقوط کرد اما امسال موفق شد با کسب نتایج درخشان جواز حضور در سری C را کسب کرده و در فهرست تیم‌های حرفه‌ای ایتالیا قرار بگیرد. به منظور عدم تکرار تجربه تلخ ورشکستگی، مسئولان باشگاه تصمیم گرفتند که قسمتی از سهام باشگاه را به فروش برسانند اما شیوه فروش آنها چیزی بود که خبرساز شد. مسئولان ریمینی 25 درصد از سهام باشگاه خود در حالی به هلدینگ «هریتیج اسپورتس» فروختند که در ازای این انتقال سهام، نه اسکناس بلکه بیت‌کوین دریافت کردند.
اعتقاد بزرگ به پول‌های مجازی
البته این اولین باری نبود که هلدینگ «هریتیج اسپورتس» (HSH) در تجارت‌اش از بیت‌کوین استفاده می‌کند. این شرکت تجاری بزرگ در سال 2013 توسط «ویکتور پابلو دانا» در امارات تاسیس شد، تاجری که بزرگ‌ترین بخش سهام باشگاه «گیبرالتال یونایتد» در کشور جبل‌الطارق را در اختیار دارد. در این بین بد نیست بدانید که «میشل سالگادو»، مدافع سابق باشگاه رئال مادرید نیز یکی از اعضا هیئت مدیره هلدینگ «هریتیج اسپورتس» است. موضوع جالب اینجاست که «HSH» حقوق هفتگی بازیکنان‌اش در «گیبرالتال یونایتد» نیز از طریق «بیت‌کوین» پرداخت می‌کند.
دکترشاپورزارعی - دکتر شاپور زارعی
این پایان کار نیست؛ این هلدینگ مالکیت 80% از سهام باشگاه «دیپورتیوو لوس‌باریوس» (تیمی در لیگ دسته ششم اسپانیا) و همچنین 12 درصد از سهام باشگاه «ماتووا 1991» (تیمی در لیگ دسته چهارم ایتالیا) را در اختیار دارد. ضمن اینکه «HSH» شرکتی را چندی پیش تاسیس کرده که میشل سالگادو، روبرتو کارلوس و پاتریک کلایورت نمایندگان آن هستند و وظیفه‌اش مشاوره و هدایت باشگاه‌های دسته‌های پایین‌تر برای کسب درآمد بیشتر و شیوه‌های جدید پرداخت حقوق بازیکنان (از طریق ارزهای مجازی) است.
دانا کیست؟
تقریباً 3 سال پیش بود که فوتبال‌دوستان با نام «ویکتور پابلو دانا» آشنا شدند، شخصی که به عنوان یکی از مشاوران کلیدی آقای «بی» (از متقاضیان خرید باشگاه میلان) فعالیت می‌کرد و چیزی نمانده بود که به موفقیت نیز برسد اما یکی از توئیت‌های او به مزاج روسونری و در راس آنها سیلویو برلوسکونی خوش نیامد و آقای «بی» از میلان دور شد. او در توئیتی نوشت: «میلان پر شده است از پنج میلیون موش». البته او بعد از مواجه با اعتراض‌های بسیار شدید، مجبور به پاک کردن توئیت‌اش شد و پس از مدتی کمک‌های ویژه دانا باعث شد که «بی تائچابول» تایلندی بتواند 48 درصد از سهام باشگاه میلان را خریداری کند.
«ویکتور پابلو دانا» یک بانکدار سوئیسی-ایتالیایی‌ست که علاقه بسیار شدیدی به فوتبال دارد و به همین دلیل مدتی پیش برای خرید باشگاه المپیک لیون فرانسه نیز پا پیش گذاشت که البته آن پیشنهاد مورد موافقت قرار نگرد و دست دانا از تصاحب یک باشگاه سطح اول اروپایی کوتاه ماند؛ البته فعلاً.
تمام این عوامل باعث شد که این تاجر موفق دست به یک نوآوری بزرگ بزند و پای پول‌های مجازی را به فوتبال باز کند.
استقبال سرمایه‌گذاران و بازیکنان
با توجه به اینکه ارزش پول‌های مجازی در حال نوسان (اکثراً در حال صعود) است، بازیکنان فوتبال اکنون به این شیوه پرداخت گرم‌تر از گذشته نگاه می‌کنند. مشکلات مالیاتی ستاره‌های بزرگ نیز از سوی دیگر باعث شده که ویژگی اصلی ارزهای مجازی خودنمایی کند؛ «عدم ردگیری». به این ترتیب بازیکنان می‌توانند از این طریق پول بیشتری به جیب زده و البته مالیات بسیار کمتری بپردازند.
اما شاید بیشتر از بازیکنان، این سرمایه‌گذاران و سهامداران باشگاه‌های بزرگ باشند که به زودی سیاست‌های کلان مالی باشگاه‌شان را به سمت پول‌های مجازی تغییر دهند. با توجه به محدودیت‌های ایجاد شده برای باشگاه‌های بزرگ و حرفه‌ای اروپا از طریق «قانون فیرپلی مالی یوفا»، بعید نیست که مدیران باشگاه‌های قاره سبز، به منظور دور زدن این قانون، به فکر استفاده از پول‌های مجازی به ویژه بیت‌کوین در سیستم مالی باشگاه تحت مدیریت‌شان کنند.
دکترشاپورزارعی
دکتر شاپور زارعی
تاثیر تحریم صادرات نفت بر چرخه اقتصاد
صادرات نفت ایران یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی کشور به‌شمار می‌رود و امریکا با علم به این موضوع بیشترین تمرکزش را صرف کاهش آن کرده است. از این‌رو روترامپ رئیس جمهوری امریکا دستور کاهش خرید نفت از ایران را صادر کرد. تضعیف این بخش می‌تواند به اقتصاد نفتی ایران فشار وارد کند و تحریم صادرات نفت ایران و سرمایه‌گذاری در این صنعت در کنار تحریم‌های بانکی می‌تواند تأثیر زیادی بر چرخه اقتصاد بگذارد.
دکترشاپورزارعی - دکتر شاپور زارعی
لذا کاغذ پاره خواندن تحریم‌ها چندان ادعای درستی نیست. اما ایران این بار توان بیشتری برای مقابله با تحریم دارد. چراکه تا این لحظه تحریم‌های جدید فقط از سوی امریکا بوده و هنوز اروپایی‌ها تصمیم نهایی خود را در خصوص خروج یا پایبندی به برجام اعلام نکرده‌اند. ایران نیز گزینه‌های بیشتری برای مقابله با تحریم‌ها روی میز دارد. در این بارهعلی شمس اردکانی کارشناس ارشد انرژی به «ایران» گفت: ایران می‌تواند معاملات نفتی خود را با شرکت‌هایی که مستقل هستند و وابستگی مالی به امریکا و اسرائیل ندارند ادامه دهد. چه در بخش صادرات نفت خام و میعانات گازی و چه در بخش جذب سرمایه خارجی.
او ادامه داد: بازرگانان نفتی و شرکت‌های بزرگ فعال در این حوزه اغلب در اختیار مجموعه‌های صهیونیستی هستند یا سهامداران امریکایی دارند. لذا این شرکت‌ها و بازرگانان بدون آنکه اروپا از برجام خارج شود نیز مراودات خود را با ایران محدود خواهند کرد. اما شرکت‌هایی که از نظر مالی مستقل هستند از سیاست‌های امریکا، صهیونیست‌ها و سعودی‌ها تبعیت نخواهند کرد. شمس اردکانی ادامه داد: در بدترین حالت ایران می‌تواند صادرات نفت خام خود را با کمک شرکت‌های مستقل ادامه دهد. البته تا زمانی که امریکا، اسرائیل و ریاض علیه ایران اقدام می‌کنند، کاهش صادرات نفت خام و میعانات گازی کشور قابل پیشگیری نخواهد بود. اما میزان کاهش صادرات نفت خام ایران قابل مدیریت است.این تحریم‌های نفتی از پنجم نوامبر (۱۴ آبان) بازمی گردد و پایبندی یا خروج اروپا از برجام بر میزان تأثیر آن بر حجم صادرات نفت ایران تأثیر می‌گذارد. آمارها حاکی از آن است که شرکت‌های اروپایی دریافت‌کننده ۴۰درصد و مشتریان سنتی ۶۰درصد نفت ایران در ماه آوریل سال‌جاری بودند. علی کاردر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران میزان تأثیر تحریم‌های امریکا بر صادرات نفت خام ایران را حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار بشکه در روز می‌داند و می‌گوید: فکر نمی‌کنم با اعمال دوباره تحریم‌ها مشکلی در صادرات نفت ایجاد شود. مخصوصاً ایران در حوزه‌هایی که نفت سنتی صادر می‌شود، مشکلی نخواهد داشت.اما به عقیده این کارشناس راه حل کلیدی مدارا کردن با دشمنان برای حفظ منافع اقتصادی کشور است. او می‌گوید در تحریم‌های امریکا، صهیونیسم و سعودی نیز نقش دارند و امریکا برده صهیونیسم است. شمس اردکانی بیشترین تأثیر تحریم‌های امریکا را در وهله اول متوجه روابط بانکی و کشتیرانی و بیمه‌ها دانست و اذعان کرد: این موضوع صادرات نفت ایران را سخت خواهد کرد. کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که تحریم‌های شامگاه ۱۸ اردیبهشت که ترامپ با عهد شکنی نسبت به برجام علیه ایران وضع کرده، حدود ۱۰۰ هزار تا ۵۰۰ هزار بشکه در روز از صادرات نفت خام ایران می‌کاهد.
جزئیات دستور ترامپ
دونالد ترامپ رئیس جمهوری امریکا روز دوشنبه در نامه‌ای به سه وزیر خود دستور داد تلاش‌ها برای کاهش خرید نفت و فرآورده‌های نفتی از ایران را آغاز کنند. تارنمای کاخ سفید این موضوع را اعلام کرد. این دستور خطاب به «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه، «استیو منوچین» وزیر خزانه‌داری و «ریک پری» وزیر انرژی امریکا صادر شده است.
در نامه ترامپ آمده است: مطابق اختیاراتی که براساس قانون اساسی و قوانین ایالات متحده به من داده شده است، پس از بررسی دقیق گزارشهای اداره اطلاعات انرژی به کنگره، از جمله گزارش ارائه شده در آوریل ۲۰۱۸ و سایر فاکتورهای مرتبط، از جمله وضعیت اقتصاد جهانی، افزایش تولید نفت برخی کشورهای خاص، سطح جهانی ظرفیت اضافی تولید نفت و در دسترس بودن ذخایر راهبردی، من اعلام می‌کنم که نفت و محصولات نفتی کشورها غیر از ایران به قدر کافی عرضه می‌شود و این امکان را می‌دهد تا حجم خرید نفت و تولیدات نفتی از ایران توسط یا از طریق مؤسسه‌های مالی خارجی به‌طرز چشمگیری کاهش یابد. این وضعیت را از نزدیک دنبال می‌کنم. وزیر خارجه مجاز است و همچنین به او دستور داده می‌شود که این اعلان را در دفتر ثبت فدرال منتشر کند.
عربستان به دنبال سهم ایران
مدتی است که میزان صادرات نفت و میعانات گازی ایران به‌طور میانگین به روزانه ۲٫۶ میلیون بشکه نفت و میعانات گازی رسیده است. با این حال بسیاری از کشورهای تولیدکننده نفت خام اعلام کرده‌اند که به محض کاهش تولید نفت خام ایران حاضرند کمبود عرضه از سوی ایران را جبران کنند. یکی از کشورهایی که برای گرفتن سهم ایران در بازار دندان تیز کرده عربستان سعودی است. این کشور به همراه متحدان عربی خود در دور قبلی تحریم‌های ایران نیز این کار را انجام داده بود. به طوری که با کاهش یک میلیون بشکه در روز عرضه نفت خام از سوی ایران، کشورهای عربی بیش از دو میلیون بشکه در روز نفت خام به بازار عرضه کردند و سهم ایران از تولید اوپک را کاهش دادند. الان نیز که تولید اوپک سقف مشخضی ندارد و نظام سهمیه‌بندی اوپک چندان معین نیست، این خطر سهم ایران را تهدید می‌کند.
رکورد شکنی قیمت نفت خام
با وجود آنکه مقامات ایرانی بارها اعلام کرده‌اند که اجازه نمی‌دهند این بار تغییر چشمگیری در صادرات نفت خام ایران رخ دهد و کارشناسان بازار نیز تغییرات را اندک پیش‌بینی کرده‌اند، روز گذشته در پی انتشار نامه ترامپ قیمت نفت خام به بالاترین رقم از سال ۲۰۱۴ تاکنون رسید. به طوری که در زمان تنظیم این گزارش قیمت نفت خام برنت بالاتر از ۷۹ دلار برای هر بشکه بود؛ رقمی بی‌سابقه در ۴ سال اخیر.
دکترشاپورزارعی
دکتر شاپور زارعی
هیجان به بازار سکه و ارز بازگشت
افزایش دامنه نوسان، مه قیمتی را حول‌وحوش دلار شکل داد. در دومین روز هفته در مقاطعی در بازار ارز کسی حاضر به فروش دلار نبود، حال آنکه تقاضای زیادی به بازار وارد شده بود. در چنین شرایطی بود که در زمان‌هایی از روز، نرخ دلار در بازار گم شد. به گفته فعالان، خبر کاهش صادرات نفتی زمینه‌ساز آن شد که برخی افراد محرک لازم برای ورود به بازار را به‌دست آورند. همچنین نقدینگی سرگردان موجب می‌شود که شکست سطوح مقاومتی در هر بازار، توجه افراد را به خود جلب کند.
روز گذشته موج نوسان به بازار ارز و سکه بازگشت و هر دو دارایی بیشترین رشد از ۱۸ مرداد را تجربه کردند. در دومین روز هفته، دلار ۵۱۰ تومان افزایش را ثبت کرد و به قیمت ۱۱ هزار و ۶۰۰ تومان رسید. در آن سو در بازار سکه، این فلز گرانبها ۲۷۲ هزار تومان افزایش را ثبت کرد و به قیمت ۴میلیون و ۳۷۰ هزار تومان رسید. این میزان رشد نیز در بازار سکه از ۱۸ مرداد سابقه نداشت. در آن مقطع زمانی، قیمت سکه از مرز ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان جهش کرد و روی عدد ۳ میلیون و ۹۲۰ هزار تومان آرام گرفت. به گزارش دنیای اقتصاد؛ دلار نیز در آن روز از قیمت ۹ هزار و ۷۰۰ تومان به قیمت ۱۰ هزار و ۴۵۰ تومان رسید. پس از این تاریخ بازار سکه و دلار کمی آرام گرفت و هر دو نوسان چندانی را تجربه نکردند. با این حال از ابتدای هفته جاری دامنه نوسانات یک بار دیگر شدت گرفت و روز گذشته با گذر قیمت‌ها از سطوح مقاومتی رکورد‌های جدیدی به ثبت رسید. با گذر دلار از سطح ۱۱ هزار و ۲۰۰ تومان، مه قیمتی در بازار شکل گرفت و قیمت مشخصی در مقاطعی در بازار وجود نداشت.
دکترشاپورزارعی - دکتر شاپور زارعی
در واقع قیمت گم شده بود. البته در ساعات پایانی روز کمی وضعیت پایدار‌تر شد. به گفته فعالان، رشد روز یکشنبه از ساعات پایانی روز شنبه کلید خورد. دلار که ساعت ۴ بعدازظهر روز شنبه ۱۱ هزار و ۹۰ تومان قیمت خورده بود، در ساعات انتهایی همان روز با قیمت ۱۱ هزار و ۲۰۰ تومان به کار خود پایان داد. نتیجه تحرکات ساعات انتهایی روز شنبه، بازگشایی بازار دلار روز یکشنبه با قیمت‌های بالای ۱۱ هزار و ۲۰۰ تومان بود. به گفته فعالان، پس از اینکه بازار از این سطح مقاومتی عبور کرد، کمتر کسی حاضر به فروش دلار بود، حال آنکه شکست این سطح موجب ورود تقاضای زیادی به بازار شده بود. در نتیجه این اتفاق، قیمت بعضا در بازار بدون معامله سیر صعودی گرفت و حتی تا سقف ۱۱ هزار و ۹۰۰ تومان بالا رفت. با رسیدن به این نقطه کمی میزان فروش‌ها در بازار بالا رفت و قیمت از سقف فاصله گرفت. سکه نیز در این روز تا سقف ۴ میلیون و ۴۴۰ هزار تومان بالا رفت. رکوردزنی سکه در شرایطی رخ داد که بازار اونس جهانی نیز تعطیل بود. چرا هیجان به بازار بازگشت؟ به گفته فعالان، عوامل متنوعی دست به دست هم دادند تا یک بار دیگر دامنه نوسانات در بازار ارز و سکه بالا رود. به گفته فعالان، اخباری مبنی بر کاهش صادارت نفت، یک بار دیگر اثر احتمالی تحریم‌ها را به معامله‌گران بازار یادآوری کرد و زمینه‌ساز ورود تقاضای احتیاطی به معاملات شد. به گزارش خبرگزاری تسنیم، آمار‌های کشتیرانی گردآوری‌شده توسط بلومبرگ نشان می‌دهد صادرات نفت ایران در ماه اوت به زیر ۱/ ۲ میلیون بشکه در روز رسیده که پایین‌ترین رقم از مارس ۲۰۱۶ تاکنون است. از سوی دیگر، برخی معامله‌گران باور داشتند، نوسان‌گیران پیرامون صحبت‌های روزهای اخیر برخی مسوولان در مورد بازار ارز جوسازی کردند و به کمک آن قیمت را بالا آوردند. یکی از تفسیر‌های شنیده شده توسط معامله‌گران این بود که بازارساز تمایل چندانی برای مداخله در بازار‌ها ندارد. با این حال، اکثر بازیگران ارزی اعتقاد داشتند، نقدینگی زیادی در دست افراد وجود دارد و آنها با توجه به شرایط بازار‌ها تصمیم دارند، با تبدیل این نقدینگی به ارز و سکه از ارزش دارایی خود حمایت کنند. در روزهای قبل دلار و سکه نوسان خاصی نداشتند، ولی با شکست یک مرز مقاومتی مهم، بار دیگر نقدینگی افراد متوجه بازار ارز و سکه شد؛ بازگشت چنین تقاضای احتیاطی به بازار زمینه‌ساز افزایش بیشتر قیمت‌ها شد. به گفته فعالان، با اتفاقات نوسانی روز گذشته، اکنون این باور در بازار وجود دارد که کف کوتاه‌مدت قیمت دلار عدد ۱۱ هزار و ۲۰۰ تومان خواهد بود. این در حالی است که اگر دلار بالای مرز ۱۱ هزار و ۶۰۰ تومان باقی بماند، احتمال حرکت آن به سوی سقف ۱۲ هزار و ۳۰۰ تومان از نظر معامله‌گران فنی وجود خواهد داشت. روز گذشته در مقاطعی دامنه نوسان چنان بالا رفت که لفظ خرید و فروش در میان معامله‌گران شنیده نمی‌شد. بیشتر معامله‌گران عنوان می‌کردند، حاضر نیستند در چنین شرایطی ارز خود را بفروشند؛ چرا که اگر دلار خود را بفروشند، ممکن است ناچار شوند با قیمت‌های بسیار بالاتری آن را جایگزین کنند. تعطیلی بازار آتی سکه دیگر عاملی بود که از نظر برخی معامله‌گران زمینه‌ساز افزایش نوسان در بازار نقدی این فلز گرانبها شد. میزان ورود ارز به سامانه نیما روز گذشته، قیمت یورو در بازار آزاد به نزدیکی مرز ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومانی رسید. این در حالی بود که میانگین قیمت یورو در سامانه سنا تا ساعت ۵ بعدازظهر ۹ هزار و ۱۰۰ تومان بود. میزان عرضه یورو در سامانه نیما نیز در حدود یک ماه اخیر به بالای ۸۰۰ میلیون رسیده است. به گزارش «ایبِنا»، بررسی عملکرد بازار ثانویه ارزی همزمان با اجرای سیاست دوم ارزی نشان می‌دهد در این مدت ۸۴۲ میلیون یورو ارز صادراتی به این بازار تزریق و حدود ۷۴۵ میلیون یورو از انواع ارز‌ها توسط وارد‌کنندگان خریداری شده است. از روز ۱۶ مردادماه بازار ثانویه ارزی با توجه به سیاست دوم ارزی در سال‌جاری آغاز به کار کرده است. بررسی عملکرد این بازار تا روز شنبه ۱۰ شهریور ماه نشان می‌دهد، حدود ۸۴۲ میلیون یورو ارز صادراتی به این بازار تزریق و حدود ۷۴۵ میلیون یورو توسط وارد‌کنندگان خریداری شده است.
منبع:فرارو
دکترشاپورزارعی
دکتر شاپور زارعی