قیمت دلار در ایران و رازهای آن

ساعت24-نرخ تبدیل هر دلار آمریکا در بازار تهران در روزهای تازه سپری‌شده در سرازیری قرارگرفته است و اخبار و گزارش‌های منتشرشده از سوی منابع علاقه‌مند به کاهش قیمت دلار این است که این نرخ به 11هزارتومان نزدیک شده است.

  کاهش نرخ قیمت دلار در بازار آزاد ارز ایران در حالی رخ می‌دهد که قیمت نفت خام در بازارهای جهانی نیز  در چند هفته گذشته قیمت نفت 30 درصد ارزش خود را ازدست‌داده است.

به‌طوری‌که قیمت هر بشکه نفت  امریکا در حال حاضر 51 دلار در هر بشکه معامله می‌شود، درحالی‌که اوایل اکتبر در اوج خود و قیمت 76 دلار در هر بشکه قرار داشت و درعین‌حال، نفت خام برنت از 86 دلار به 60 دلار سقوط کرده است. این همسازی و حرکت در یک مسیر کاهنده  قیمت دلار در بازار ایران و قیمت نفت در بازارهای جهانی در حالی رخ می‌دهد که به لحاظ روانی و به لحاظ آثار کاهش درآمد واقعی ایران از صادرات حاصل از قیمت نفت در بازارهای جهانی که هنوز با فاصله بعید بیشترین حجم درآمدهای ارزی را به خود اختصاص می‌دهد گیج‌کننده است. به این معنی که بازار ارز ایران به‌طور طبیعی وقتی قیمت نفت در بازارهای جهانی روند کاهنده دارد به دلیل افزایش احتمال کاهش عرضه ارزهای معتبر ازجمله دلار در بازار باید به سمت بالا برود درحالی‌که می‌بینیم قیمت دلار در بازار ایران در حال سقوط است. این رخداد در حالی در برابر دیدگان علاقه‌مندان به اقتصاد سیاسی قرار دارد که در اوایل امسال قیمت نفت در بازارهای جهانی روندی فزاینده را تجربه می‌کرد و هم‌زمان نیز دلار در بازار ایران روندی فزاینده داشت.         دکترشاپورزارعی          دکتر شاپور زارعی 

در نخستین ماه سال ارسال 1397 هنوز تهدید ترامپ برای بیرون رفتن از برجام اجرایی نشده بود و بانک مرکزی ایران و سایر بانک‌ها نیز وارد مرحله جدی تحریم نشده بودند و دلار اسکناس نیز از چهارگوشه ایران به بازار ایران می‌رسد اما درهمان حال قیمت دلار در بازار ارز ایران نیز روندی فزاینده داشت. این‌یک معما است که باید از زاویه‌های گوناگون و از سوی تحلیل گران  اقتصاد سیاسی در کانون توجه قرار گیرد. برخی حدس‌ها را بر پایه قانون طلایی اقتصاد می‌توان زد. نخستین گمانه‌زنی این است که بانک مرکزی و دولت از انبار و انباشت  ارزی خود که تاکنون درباره آن حرف آشکاری زده نشده است استفاده کرده و دلار نقد وارد بازار خرده‌فروشی کرده‌اند. در این صورت می‌توان گفت با توجه به اینکه تقاضای خرده‌فروشی دلار نقد  سرکوب و تقریباً نابودشده است کاهش قیمت دلار در بازار آزاد ارز محتمل است.

با استناد به قانون طلایی عرضه و تقاضا و قیمت که می‌گوید عقب ماندن  رشد تقاضا نسبت به رشد عرضه یا حتی تثبیت رشد عرضه می‌توان  گمانه‌زنی دیگری  در بازار ارز و آن سرکوب تقاضا با روش‌های گوناگون ازجمله کاهش ثبت سفارش کالا یا تأخیر در واردات انواع کالاها برای تولید به دلیل بیم واحدهای تولیدی به دلیل رکود گسترده کالا در بخش فروش در داخل است. اگر شق نخست درست باشد و حالا اگر بدبینانه به داستان و معمای ارز نگاه کنیم سناریو این است که جهش کوتاه‌مدت نرخ تبدیل دلار به پول ایران تا رسیدن هر دلار به 18 – 19هزارتومان در بهار و تابستان امسال با آگاهی بانک مرکزی و دولت بوده است تا وقتی دلار به 11تا 12هزار تومان رسید از پیروزی سخن بگویند و ادعا شود توانستیم مانع جهش دلار و تثبیت آن در سطح مثلاً هر دلار بیست هزار تومان شویم. این‌یک رفتار زیرکانه است که به چشم مردم خاک بپاشیم و افزایش قیمت دلار از میانگین 4هزارتومان به میانگین 12هزارتومان را که رشد سرسام‌آوری است را کم‌اهمیت  نشان دهیم  . یک نگاه بدبینانه دیگر این است که حالا دولت و بانک مرکزی باعرضه ارز و دلار نقد و کاهنده کردن روند نرخ دلار با سرکوب تقاضا می‌خواهند دلارهای خانگی را به بازار بکشاند و راه را برای کاهش قیمت‌ها هموار کند. به‌هرحال  باید سناریوهای گوناگون بازار ارز را در کانون توجه قرار دهیم و  رمز و رازهای بیشتری در برابر دیدگانمان قرار گیرد و تا جایی که ممکن است  از آن رمزگشایی شود.

منبع : https://www.saat24.news/news/406624

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی 

فاصله دستمزد تا معیشت

روند ۱۰ ماهه افزایش هزینه سبد خوارکی خانوار کارگری نشان می دهد که فاصله مجموع دستمزد و مزایا تا هزینه ماهیانه معیشت خانوار به ۳.۵ میلیون تومان رسیده است.

 به گزارش سرویس اقتصادی جام نیـوز، میزان سرانه مصرف ۱۴ قلم ماده غذایی و ضروری خانوار کارگری که مبنای محاسبات مزدی قرار دارد، حاکی از آن است که هزینه سرانه مصرف روزانه سبد غذایی از حدود ۶۸۷۰ تومان در دیماه سال گذشته با گذشت حدود ۱۰ ماه در آبان ماه سال جاری به ۱۱ هزار و ۸۸۵ تومان رسیده است.

بر اساس این گزارش، هزینه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌های یک روز خانوار در آبان ماه امسال نسبت به دی ماه سال گذشته ۷۳.۰۱ درصد رشد داشته است؛ با توجه به اینکه بر اساس محاسباتمزدی سال گذشته هزینه ماهیانه سبد معیشت خانوار کارگری در سال ۹۶ معادل ۲ میلیون و ۶۵۰ هزار تومان بود، اکنون طبق محاسبات صورت گرفته، صرفا با شرط رساندن سطح معیشت خانوار به سال ۹۶، هزینه معیشت خانوار ۲ میلیون و ۳۱۱ هزار و ۶۰۰ تومان افزایش پیدا کرده است.

به این ترتیب هزینه سبد معیشت خانوار که در سال گذشته ۲ میلیون و ۶۵۰ هزار تومان بوده است، بر اساس محاسبات منتهی به اواسط آبانماه سال جاری، به ۴ میلیون و ۹۶۱ هزار و ۶۰۲ تومان افزایش پیدا کرده است.

جدول روند یکساله افزایش هزینه سبد غذایی در ۱۰ ماه گذشته

محاسبات مزدی نمایندگان کارگری شورای عالی کار از روند افزایش هزینه سبد معیشت ماهیانه خانوار طی ۱۰ ماه گذشته، حکایت از جهش ۸۷.۲۳ درصدی هزینه سبد خانوار در این بازه زمانی دارد.

همچنین این محاسبات مزدی نشان می‌دهد، فاصله حداقل دستمزد و مزایا با احتساب حق اولاد، مسکن و بن کارگری تا سبد معیشت که در سال گذشته یک میلیون و ۳۴۴ هزار و ۲۶۰ تومان بود، طبق محاسبات انجام شده در آبانماه سال جاری به ۳ میلیون و ۵۵۵ هزار و ۸۷۰ تومان افزایش یافته است.

بر این اساس، در سال گذشته دستمزد خانوار فقط ۵۲.۰۶ درصد از هزینه های ماهیانه را پوشش می داد اما در حال حاضر سطح پوشش دستمزد به هزینه سبد خانوار به ۲۸.۳۳ درصد کاهش پیدا کرده است.

وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی وعده داده بود جلسه شورای عالی کار برای تصمیم گیری در مورد جبران قدرت خرید کارگران تشکیل شود؛ این جلسه تشکیل شد اما منجر به اتخاذ تصمیم نشد.

منبع : http://www.jamnews.com/detail/News/929677

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی 

شروع فناوری بلاکچین در مشهد و قزوین

نقدینه- مدیرعامل بانک پاسارگاد معتقد است که نیروی انسانی در صدر برنامه های این بانک برای حرکت در مسیر بانکداری دیجیتال است.

به گزارش پایگاه خبری نقدینه، همراه با دیگر کشورهای جهان، بانکداری دیجیتال در صدر برنامه ها و اهداف صنعت بانکداری کشور قرار گرفته است و رقابتی قابل توجه در این زمینه میان فعالان این عرصه در جریان است. بانک ها تلاش می کنند تازه ترین محصولات و اقدامات خود در جهت تسهیل انجام عملیات های بانکی از سوی شهروندان را معرفی و رونمایی کنند و خود را پیشتاز این عرصه بنامند. بانک پاسارگاد نیز از جمله بانک هایی است که گام های مهمی در این زمینه برداشته است، مدیرعامل این بانک معتقد است که حجم تراکنش هایی که از سوی مشتریان این بانک بر بستر بانکداری مجازی و الکترونیک انجام می شود در دنیا کم نظیر است.

 مجید قاسمی، مدیرعامل بانک پاسارگاد در گفت‌وگو با خبرنگار فابانیوز درباره اقدامات این بانک در راستای حرکت به سمت اجرای بانکداری دیجیتال، گفت: امروز 96 و نیم درصد از تراکنش های بانک پاسارگاد در بانکداری مرکزی و بانکداری مجازی و الکترونیک انجام می شود.  دکترشاپورزارعی     دکتر شاپور زارعی 

 وی افزود: انجام 96 درصد از تراکنش های بانک پاسارگاد در بانکداری مجازی و بانکداری الکترونیک به این معنا است که ما دیگر 300 شعبه نداریم، 6 هزار شعبه داریم.

 قاسمی تاکید کرد: در هر ساعت از 24 ساعت شبانه روز مشتریان ما به راحتی می توانند عملیات های مختلف بانکی خود را انجام دهند، اگر می توانستیم کلید سیستم را در اختیار شما قرار دهم، خواهید دید که به طور مثال در ساعت 2 نصف شب چه حجمی از تراکنش در حال انجام است.

 وی تاکید کرد: به دلیل اقداماتی که در زمینه رسیدن به بانکداری دیجیتال از سوی بانک پاسارگاد تاکنون انجام شده است، شاهد آن هستید که خلوت ترین شعبه های بانکی کشور شعبه های بانک پاسارگاد هستند و این 96 و نیم درصد تراکنش در بانکداری مجازی الکترونیک در سطح دنیا کم نظیر است.

 چهره ماندگار صنعت بانکداری در نخستین جشنواره چهره های ماندگار چهارمین نمایشگاه تراکنش ایران درباره اجرای فناوری بلاک چین در این بانک نیز گفت: شهر هوشمند برنامه آتی بانک پاسارگاد است که به دنبال اجرایی کردن آن هستیم و در فناوری بلاک چین نیز محتوای آن را تشکیل می دهد.

 وی با بیان اینکه بانک پاسارگاد در مبحث فناوری بلاک چین پیشتاز است، تاکید کرد: اکنون فناوری بلاک چین در بانکداری را در مشهد و قزوین اجرا کرده ایم و در این شهرها افراد دیگر برای انجام عملیات بانکی نیازمند کارت بانکی نیستند و تنها با تلفن هوشمند قادر به دریافت اغلب خدمات بانکی مدنظر خود هستند.

 مدیرعامل بانک پاسارگاد در پایان تاکید کرد که نیروی انسانی در صدر برنامه های این بانک برای حرکت در مسیر بانکداری دیجیتال است. 

منبع : http://naghdineh.com/page/39497

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی 

تحولات نفتی در سال 2019 چه خواهد بود ؟

با وجود سقوط آزاد اخیر قیمت نفت در بازارهای جهانی، شرکت‌کنندگان در نظرسنجی پلاتس بر این باورند که قیمت نفت در سال آینده شاهد افزایش نسبت به سطوح کنونی خواهد بود.

اقتصاد آنلاین - صدرا خلف؛ با وجود تردیدهایی که درباره آینده بازار نفت و روند نه‌چندان قوی اقتصاد جهانی وجود دارد، بانک‌های بزرگ و کارگزاران نفتی بر این باور هستند که با توجه به اقدامات در پیش روی اوپک و شرکایش برای اجتناب از وقوع مازاد عرضه در بازار، قیمت نفت برنت در سال آینده به صورت میانگین به سطح 75 دلار در هر بشکه خواهد رسید.

براساس نظرسنجی صورت گرفته از 11 بانک و کارگزار بزرگ نفتی از سوی پلاتس، قیمت نفت برنت به صورت میانگین در سال 2019 معادل با 75.50 دلار در هر بشکه خواهد بود. برای سال جاری انتظار می‌رود که قیمت نفت برنت به صورت میانگین معادل با 73.91 دلار در هر بشکه باشد.

قیمت نفت برنت پس از رسیدن به بالاترین سطح چهار سال اخیر در ماه اکتبر در قیمت 86 دلار در هر بشکه، تحت تاثیر بروز عواملی که باعث تیره شدن چشم انداز بازار شد، شاهد سقوط آزاد 32 درصدی بود.      دکترشاپورزارعی              دکتر شاپور زارعی 

 از طرفی، تولید نفت ایالات متحده فراتر از سطح انتظارات عمل کرد و بنا به آمار منتشر شده از سوی اداره اطلاعات انرژی آمریکا، با رسیدن به سطح 11.7 میلیون بشکه در روز، این کشور به بزرگترین تولیدکننده نفت دنیا تبدیل شد. این در حالی است که تولید نفت خام و میعانات گازی روسیه نیز به سطح 11.4 میلیون بشکه رسیده که نزدیک به بالاترین سطح تاریخی است و همچنین بنا به آمار منتشر شده از جانب خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان سعودی، این کشور در ماه جاری روزانه بیش از 10.7 میلیون بشکه نفت تولید کرده است که رکورد پیشین ثبت‌شده این کشور در نوامبر 2016 را پشت سر گذاشته است.

در بین سایر کشورهای اوپک، تولید نفت لیبی به سطح 1.28 میلیون بشکه در روز افزایش یافته که بالاترین سطح از زمان سقوط دولت معمر قذافی در این کشور است. عراق نیز پس از گذشت یک سال، صادرات نفت از خط لوله کرکوک به مقصد ترکیه را مجددا آغاز کرده که این اقدام به منزله افزوده شدن حدود 200 هزار بشکه نفت در روز به بازار است.

از طرف دیگر، ایالات متحده اقدام به اعطای معافیت از تحریم واردات نفت از ایران به هشت کشور کرد که این کار نگرانی بازار درباره وقوع کمبود عرضه در بازار را کاهش داد.

در طرف تقاضا نیز اوپک پیش‌بینی رشد تقاضای جهانی نفت در سال جاری را با کاهش 40 هزار بشکه‌ای نسبت به گزارش پیشین خود، معادل با 1.5 میلیون بشکه افزایش نسبت به سال 2017 اعلام کرده است. تقاضای ضعیف‌تر از حد انتظار خاورمیانه و تا حدی چین (در سه ماهه سوم سال جاری) باعث شده است تا اوپک پیش‌بینی خود از رشد تقاضای نفت را کاهش دهد. برای سال 2019 نیز اوپک پیش‌بینی رشد تقاضای نفت را به میزان 70 هزار بشکه در مقایسه با گزارش پیشین کاهش داده و حال انتظار رشد 1.29 میلیون بشکه در روز تقاضا را در سال آینده دارد. 

با این وجود و با توجه به اینکه اوپک و برخی از شرکای کلیی آن در هفته نخست دسامبر در شهر وین اتریش گرد هم خواهند آمد تا به تصمیم‌گیری در زمینه اعمال کاهش تولید برای جلوگیری از وقوع مازاد عرضه در بازار و حمایت از قیمت‌ها بپردازند، بسیاری از فعالان بازار انتظار دارند که قیمت از سطوح کنونی شاهد بازگشت باشد. 

عربستان سعودی قصد دارد تا در ماه دسامبر به میزان 500 هزار بشکه از روند تولید خود را کاهش دهد و این سیگنال را خالد الفالح وزیر انرژی این کشور در هفته گذشته ارائه کرده است. بنا به پیش‌بینی صورت گرفته توسط بانک HSBC، اوپک در نشست دسامبر حداقل یک میلیون بشکه از تولید نفت خود خواهد کاست.

بانک فرانسوی سوسایت جنرال اعلام کرده که اعتقاد دارد اوپک یک میلیون بشکه یا بیشتر از تولید خود را کاهش خواهد داد تا از بروز مازاد عرضه در سال 2019 جلوگیری کند و قیمت نفت برنت را در کانال 70 تا 80 دلاری حفظ کند. این بانک فرانسوی برای سال جاری انتظار رشد 1.3 میلیون بشکه‌ای و برای سال 2019 انتظار رشد 1.4 میلیون بشکه‌ای تقاضا را دارد و روند کلی رشد تقاضا را مثبت ارزیابی کرده است.

بانک بریتانیایی بارکلایز نیز اعلام کرده که کاهش یک میلیون بشکه‌ای سطح تولید، کف انتظارات بازار از این کارتل نفتی است و هرگونه اقدامی کمتر از این سطح باعث افت مجدد قیمت‌ها خواهد شد. بنا به گفته کارشناسان این بانک، پس از یک دوره 180 روزه احتمال بازنگری کامل در معافیت‌های اعطا شده به خریداران نفت ایران وجود دارد و همین امر می‌تواند مجددا به پتانسیلی برای نوسان قیمت‌ها تبدیل شود.

منبع : https://www.eghtesadonline.com

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی 

تورم در طبقات درآمدی چگونه است ؟

دنیای اقتصاد : داده‌های مرکز آمار حاکی از این است که در یک سال گذشته بار تورمی بر دهک‌های بالا (دهک برخوردار) اندکی بیشتر از دهک‌های پایین بوده است؛ چراکه مطابق گزارش مرکز آمار، تورم نقطه‌به‌نقطه دهک دهم درآمدی در آبان‌ماه، ۵/ ۳۷ درصد و تورم نقطه‌به‌نقطه دهک اول، ۳ درصد کمتر بوده است. علاوه‌بر این در ماه گذشته، افت تورم ماهانه در دهک‌های پایین ملموس‌تر از دهک‌های بالای درآمدی گزارش شده است؛ به‌طوری‌که در دهک اول، تورم ماهانه ۳/ ۵ درصد افت را پشت‌سر گذاشت.

تمامی دهک‌ها در ماه گذشته تنفسی از جهت افزایش قیمت‌ها تجربه کردند. این تنفس برای دهک‌های پایین ملموس‌تر بوده است، به‌طوری که برای دهک اول درآمدی تورم ماهانه از ۹/ ۷ درصد در مهر ماه به ۶/ ۲ درصد در ماه گذشته رسید؛ یعنی ۳/ ۵ درصد افت. این افت در دهک‌ دهم درآمدی ۴/ ۳ درصد گزارش شده است. در کنار افت تورم ماهانه، موضوع دیگری که جلب نظر می‌کند، تورم نقطه به نقطه شدیدتر در دهک‌های بالای هزینه‌ای است. در ماه گذشته تورم نقطه به نقطه دهک دهم ۳ درصد از تورم نقطه به نقطه دهک اول پیشی گرفته است.

تغییرات نرخ تورم ماهانه                   دکترشاپورزارعی             دکتر شاپور زارعی 

داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که شتاب تورم در ماه گذشته گرفته شد و نرخ تورم ماهانه به شدت افت کرد. شتاب افزایش قیمت در دهک‌های هزینه‌ای از اولین ماه تابستان به سمت اعداد بالا یورش برده بود. تورم ماهانه دهک اول در تیرماه ۹۷ که دربین دهک‌ها کمترین بود، ۱/ ۴ درصد گزارش شده است. در ماه‌های پس از آن اعداد تورم به سمت سطوح پایین حرکت نکرد و حتی در مهر ماه به قله ۹/ ۷ درصدی در دهک اول رسید. اما در ماه گذشته سطح تورم ماهانه به کمترین مقدار در ۵ ماه اخیر تقلیل یافت. در آبان ماه بیشترین تورم ماهانه ۷/ ۲ درصد بوده است. در نتیجه تمامی دهک‌ها از نظر تحمل افزایش قیمت‌ها، دوره تنفسی را در ماه گذشته تجربه کردند. اما این تنفس برای تمامی دهک‌ها یکسان نبوده و در دهک‌های پایین، میزان افت شدیدتر بوده است؛ دلیل آن نیز تورم‌های بالای دهک‌های پایین در مهر ماه است. در اولین ماه پاییز، تورم ماهانه سه دهک اول هزینه‌ای، کمتر از ۸/ ۷ درصد نبوده و این در حالی است که در ماه گذشته تورم ماهانه دهک اول به ۶/ ۲ درصد رسیده است. این افت به مراتب در دهک‌های بالا خفیف‌تر بوده است، برای دهک دهم افت تورم ماهانه از ۹/ ۵ درصد به ۵/ ۲ درصد گزارش شده است.

نکته دیگری که در آمار تورم ماهانه وجود دارد اینکه دهک‌های وسطی و سطح متوسط جامعه، بار تورمی بیشتری را در میانه پاییز به دوش کشیدند. در واقع تورم ماهانه در دهک اول و دهم، از دهک‌های میانی پایین‌تر بوده است. نکته سومی که در گزارش اخیر مرکز آمار به چشم می‌خورد، نزدیک‌ شدن کلی شتاب ماهانه قیمت‌ها در دهک‌های گوناگون است؛ به‌طوری‌که اختلاف بالاترین و پایین‌ترین تورم ماهانه بین دهک‌های مختلف، ۲/ ۰ درصد بوده است؛ در حالی که در شهریور و مهر ماه، اختلاف تورمی بین دهک‌ها محسوس و تا ۵/ ۲ درصد رشد کرده بود. اما در ماه گذشته می‌توان گفت که اختلاف تورمی قابل توجهی بین دهک‌های مختلف هزینه‌ای گزارش نشده است.

نگاه یک‌ساله

در ماه‌های اخیر افزایش قیمت‌ها در کالاهای مصرفی خانوار قابل توجه و برای خانوارها محسوس بوده است. اما برای اینکه به‌طور دقیق دریابیم که چه دهک‌هایی فشار بیشتری را از افزایش قیمت‌ها تحمل کرده‌اند، تورم نقطه به نقطه شاخص معتبرتری است. مرکز آمار شاخص بهای مصرف‌کننده به تفکیک دهک‌های هزینه‌ای را از آبان ماه ۱۳۹۶ منتشر کرده است. از این‌رو اکنون می‌توان تورم نقطه به نقطه دهک‌های درآمدی را از داده‌های این مرکز استخراج کرد. میزان تورم نقطه به نقطه کل کشور در ماه گذشته ۹/ ۳۴ درصد گزارش شده است. در بین دهک‌های هزینه‌ای کمترین افزایش قیمت‌ها در بعد سالانه، در دهک اول، یعنی کم‌برخوردارترین قشر جامعه مشاهده می‌شود. تورم نقطه به نقطه در دهک اول درآمدی ۲/ ۳۴ درصد بوده است. تورم نقطه به نقطه در دهک‌های میانی از ۳۵ درصد بیشتر و از ۳۷ درصد کمتر بوده است. اما بیشترین تورم نقطه به نقطه در بین دهک‌های هزینه‌ای متعلق به برخوردارترین قشر درآمدی کشور، یعنی دهک دهم است که معادل ۵/ ۳۷ درصد بوده است. در حقیقت دهک دهم درآمدی در یک سال اخیر، ۳ درصد افزایش قیمت بیشتری را نسبت به دهک اول، در خرید کالاها و خدمات مصرفی خانوار حس کرده است.

موشکافی در سبد مصرفی

آنچه تورم دهک‌های هزینه‌ای را از یکدیگر متمایز می‌کند، چینش مختلف سبد مصرفی آنها است. در دهک اول بیش از ۴۳ درصد هزینه‌ها معطوف به تامین خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات است. هر چه خانوارها برخوردارتر باشند، سهم خوراکی و آشامیدنی در سبد مصرفی آنها کمرنگ‌تر است. مثلا این عدد در دهک چهارم به ۶/ ۳۶ درصد می‌رسد و برای دهک نهم ۳/ ۲۴ درصد. کمترین سهم خوراکی‌ها در سبد مصرفی دهک دهم هزینه‌ای است که حدودا یک ششم سبد را تشکیل می‌دهد. این قضیه برای بخش کالاهای غیرخوراکی و خدمات به عکس است. یعنی هر چه دهک هزینه‌ای بالاتر باشد، سهم کالاهای غیرخوراکی و خدمات نیز بیشتر است. دلیل این موضوع نیز به دلیل تفاوت درآمد خانوارها در دهک‌های مختلف است. خانوارهای دهک‌های پایین به علت درآمد کمتر، سهم بیشتری از هزینه‌های خانوار را متمرکز بر تامین نیازهای اولیه همچون خوراک می‌کنند؛ در حالی که در خانوارهای دهک‌های بالا به دلیل درآمد بیشتر، تامین نیازهای اولیه، فشاری به خانوارها وارد نمی‌‌کند و از این جهت، سهم چندانی از سبد مصرفی پیدا نمی‌کند. از این‌رو هر چه افزایش قیمت در کالاهای اساسی بیشتر باشد، تورم بیشتر متوجه دهک‌های پایین خواهد بود و هر چه افزایش قیمت در کالاهای لوکس و غیراساسی باشد، سهم تورمی دهک‌های بالا بیشتر خواهد بود. به‌طور کلی در یک سال اخیر، تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها بیشتر از کالاهای غیرخوراکی و خدمات بوده است. مطابق گزارش مرکز آمار، تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها در آبان ۱۳۹۷، معادل ۳/ ۵۰ درصد بوده و تورم غیرخوراکی‌ها، ۲۹ درصد گزارش شده است. در نتیجه در ظاهر قضیه، باید تورم نقطه‌ای دهک‌های پایین‌ بیشتر می‌بود که در عمل عکس آن رخ داده است. دلیل این امر این است که تورم خوراکی‌ها در دهک‌های بالای هزینه‌ای، بیشتر از دهک‌های پایین بوده است. یعنی نوع خوراکی که دهک‌های بالا مصرف کرده‌اند، مشمول افزایش قیمت بیشتری در طول یک سال اخیر بوده است که یک دلیل عمده آن می‌تواند مصرف گسترده‌تر خوراکی‌های وارداتی در دهک‌های بالا باشد؛ چرا که خوراکی‌های وارداتی به دلیل جهش نرخ ارز، افزایش قیمت بیشتری را نیز تجربه کرده‌اند. در کالاهای غیرخوراکی و خدمات نیز همان‌طور که انتظار می‌رود، تورم نقطه‌ای در دهک‌های بالا بسیار بیشتر از دهک‌های پایین بوده است. این اختلاف بین دهک دهم و اول درآمدی به بیش از ۱۱ درصد می‌رسد. دلیل این امر نیز  نوع کالاها و خدماتی است که دهک‌های بالا مصرف می‌کنند که تفاوت زیادی با دهک‌های پایین درآمدی دارد.

منبع : https://donya-e-eqtesad.com

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی