علت افت و خیز بازار بورس

یکی از مشکلات عجیبی که طی روز‌های اخیر با آن مواجه بودیم، نقص فنی نرم افزار بازار سرمایه است که هسته اصلی معاملات و تمام این بازار است. این ماجرا هم اصلا موضوع جدیدی نیست. بلکه طی ۱۰ سال اخیر بار‌ها و بار‌ها این اتفاق رخ داده است، اما باز هم نتوانستیم به طور کامل آن را رفع کنیم و گاه و بی گاه شاهد مشکلاتی در این نرم افزار هستیم 

فرارو- یک کارشناس بازار بورس گفت: «اخلال در بورس صرفا می‌تواند در حوزه دستکاری قیمت انجام شود. ماجرا این است که وقتی یک نقدینگی بسیار سنگینی از سوی یک سری گروه‌های خاص وارد چرخه بازار می‌شود روی قیمت‌ها تاثیر می‌گذارند. البته لزوما به این معنی نیست که برخی شخصا وارد عمل شوند. این‌ها علاوه بر اینکه افرادی دارند که خریدهایشان را انجام دهند، سرمایه بسیار کلانی در اختیار دارند و با وارد کردن این حجم از نقدینگی باعث می‌شوند که قیمت‌ها خیلی غیرواقعی و غیرمنطقی افزایش پیدا کنند و اینگونه بعضی‌ها را وسوسه کنند که سهام خود را بفروشند.

 راهکار دیگر این گروه‌ها این است که تعداد زیادی سهام در اختیار دارند و زمانی که بخواهند روی بازار تاثیر بگذارند این سهام را بی محابا وارد بازار می‌کنند تا از طریق افزایش عرضه روی بازار تاثیر بگذارند.»   حمید میرمعینی تحلیلگر بازار سرمایه در خصوص تحولات و شایعه‌های اخیر بورس طی گفتگو با فرارو عنوان کرد: «به طور کلی این قبیل صحبت‌ها همیشه در زمانی که بورس با روند رشد و یا روند نزولی مواجه شده، وجود داشته است، اما هیچ وقت اثبات نشده اند که این نوسانات به دلیل دخالت در بازار بوده یا به طور کلی در پی مکانیزم بازار سرمایه رخ داده است. منظورم این است که نه می‌توان این ادعا‌ها را رد کرد و نه اثبات کرد. من هم الان نمی‌توان بگویم که دست‌هایی از بیرون باعث افت شاخص بورس شده است یا خیر. اما نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که بعد از یک دوره رشد مداومی که در بازار سرمایه این قابل پیش بینی بود که در یک دوره وارد روند اصلاح قیمت شود.»   دکترشاپورزارعی        دکتر شاپور زارعی 

وی ادامه داد: «من همان زمان که بازار سرمایه رشد بی سابقه‌ای را تجربه کرد و به نوعی رکورد زد، گفتگویی با فرارو انجام دادم و گفتم که احتمالا بعد از این دوره بازار سرمایه وارد روند اصلاح قیمت و استراحت می‌شود. زیرا قاعدتا ما در شرایطی هستیم که هر روز اتفاقات جدید رخ می‌دهد و اخبار جدیدی منتشر می‌شود و همه این‌ها روی بازار سرمایه تاثیرگذار است؛ بنابراین به نظر می‌رسد با توجه به مکانیزم بازار سرمایه، این بازار الان منتظر اخبار و اتفاقات جدید است تا بتواند ادامه جهت روند را تشخیص دهد و روند معاملات و حجم معاملات و شاخص بورس را مشخص کند.» او افزود: «بنابراین با وجود همه اخبار و گمانه زنی‌هایی که در خصوص وضعیت فعلی بورس طی این روز‌ها شنیده می‌شود، روند معمول مکانیزم بازار بوده و تمام این افت و خیز‌هایی که وجود دارد به این دلیل بود که از یک سو عده‌ای فروشنده بودند که می خواستند سود را شناسایی و یا ریسکشان را کمتر کنند و از سوی دیگر تقاضا در این بازار با وجود ریسک‌های آن طی این مدت افزایش پیدا کرده است و نیز نیازمند انرژی جدید است. زیرا بعضی قیمت‌ها به بلوغ رسیده بودند و لازم بود تغییراتی در آن‌ها رخ دهد. البته امروز هم که تا حدودی شاخص بورس سبز شده خیلی نباید روی آن حساب باز کرد که این ادامه دار خواهد بود. زیرا تا زمانی که نتیجه ریسک‌های سیاسی که این روز‌ها مطرح است، مشخص نشود، این بازار همچنان با افت و خیز‌های بسیاری مواجه خواهد شد.» این تحلیلگر بورس اظهار کرد: «منظورم از ریسک‌های سیاسی این است که الان همه منتظر هستند تکلیف تحریم‌های امریکا، مذاکرات ایران با اروپا، ترمیم کابینه و ماجرای جدید که برای عربستان رخ داده و روی مسئله نفت تاثیرگذار است، مشخص شود؛ لذا تا زمانی که این مقوله‌ها از ابهام فعلی خارج نشوند ما همچنان شاهد این نوسانات در بازار سرمایه خواهیم بود. بازار الان نیازمند آن است که اخبار جدید و امیدوار کننده‌ای در حوزه اقتصاد، سیاست داخلی و سیاست خارجی بشنود. 

یعنی به عنوان مثال اگر دولت بتواند راهکاری برای کاهش تحریم‌ها پیدا کند یا آن‌ها را به طور کلی لغو کند و یا با اروپایی‌های به توافقات مفیدی دست پیدا کند، قطعا بر روی روند بازار سرمایه تاثیر مثبت خواهد گذاشت.»  وی تصریح کرد: «اما جدا از همه این مسائل یک بحث خیلی جدی که در بازار سرمایه وجود دارد که هم اهمیت سرمایه‌گذاری و هم بحث جذابیت بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار می‌دهد، سازوکار‌های بازار سرمایه است که متاسفانه روز به روز مشکلاتشان بیشتر می‌شود و از سازوکار‌های نظارتی بر بازار سرمایه تا سازوکار‌های معاملاتی این بازار با مشکلات و نواقص بسیاری مواجه هستند. مثلا ما هیچ سازوکاری برای جلوگیری از ایجاد حباب یا اینکه چگونه از نقدینگی که به سمت بازار سرمایه می‌آید نهایت استفاده را ببریم و آن را به سمت تغییر مالی سوق دهیم، نداریم. به همین دلیل است که هیچ وقت متولیان بازار سرمایه در دوران رکود نتوانسته اند نمره قبولی دریافت کنند. حتی اگر در جایی هم شاخص‌ها رشد کرده اصلا ارتباطی به این متولیان نداشته و خارج از اختیارات آن‌ها بوده است.» میرمعینی تصریح کرد: «بار‌ها این مسئله به متولیان بازار بورس اوراق بهادار گوشزد شده است که بازار ممکن است روز‌های خوب و بد داشته باشد باید آن‌ها برای همه این روز‌ها سناریو و آمادگی کامل داشته باشند. یعنی اگر روز خوب است باید برای آن برنامه داشته باشم که بتوانیم استفاده بهینه کنیم و اگر به عنوان مثال قرار است در راستای جذب نقدینگی و مدیریت آن اقدام کنیم باید ایده و برنامه مشخص داشته باشم. اما متاسفانه هیچ وقت این اتفاق رخ نداده است و هربار که بازار رشد داشته ما کاملا بدون برنامه بودیم. در خصوص روز‌های بد هم همینگونه است. مثلا الان که شاخص‌ها افت کرده اند هم متولیان هیچ برنامه‌ای ندارند و فقط منتظر این هستند که یک اتفاق بیرونی رخ دهد تا اوضاع درست شود.» او ادامه داد: «الان یکی از مشکلات عجیبی که طی روز‌های اخیر با آن مواجه بودیم، نقص فنی نرم افزار بازار سرمایه است که هسته اصلی معاملات و تمام این بازار است. این ماجرا هم اصلا موضوع جدیدی نیست. 

بلکه طی ۱۰ سال اخیر بار‌ها و بار‌ها این اتفاق رخ داده است، اما باز هم نتوانستیم به طور کامل آن را رفع کنیم و گاه و بی گاه شاهد مشکلاتی در این نرم افزار هستیم. یعنی اگر یک روز حجم زیادی معامله چه خرید چه فروش وارد شود این سیستم از کار می‌افتد. اما هیچ کس توجهی به اصلاح این نرم افزار ندارد و همانطور که شاهد بودیم، طی روز‌های اخیر هم مجددا از کار افتاد و آسیب‌های بسیار سنگینی را به بازار وارد کرد.» وی در پاسخ به این سوال که چگونه امکان اخلال در بازار بورس از بیرون بازار ایجاد کرد گفت: «این اخلال صرفا می‌تواند در حوزه دستکاری قیمت انجام شود. ماجرا این است که وقتی یک نقدینگی بسیار سنگینی از سوی یک سری گروه‌های خاص وارد چرخه بازار می‌شود روی قیمت‌ها تاثیر می‌گذارد. البته لزوما به این معنی نیست که برخی شخصا وارد عمل شوند. این‌ها علاوه بر اینکه افراد زیادی دارند که خریدهایشان را انجام دهند، سرمایه بسیار کلانی در اختیار دارند و با وارد کردن این حجم از نقدینگی باعث می‌شوند که قیمت‌ها خیلی غیرواقعی و غیرمنطقی افزایش پیدا کنند و اینگونه بعضی‌ها را وسوسه کنند که سهام خود را بفروشند.» میرمعینی در پایان گفت: «راهکار دیگر این گروه‌ها این است که تعداد زیادی سهام در اختیار دارند و زمانی که بخواهند روی بازار تاثیر بگذارند این سهام را بی محابا وارد بازار می‌کنند تا از طریق افزایش عرضه روی بازار تاثیر بگذارند. این‌ها افرادی هستند که یا سهامداران شرکت‌های اصلی هستند یا از سرمایه بسیار کلانی برخوردارند. یعنی قاعدتا این‌ها همان بازیگران حقوقی در بازار بورس هستند که می‌توانند روی بازار تاثیر بگذارند و با توجه به امکاناتی که در اختیار دارند هرگاه که لازم بدانند، تحولاتی در بازار ایجاد می‌کنند.»

منبع : https://fararu.com/fa/news

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی 

بانک ها و ادارات مالیات از اعمال سختگیری بر تولید کنندگان اجتناب کنند

استاندار آذربایجان شرقی خواستار تعدیل اعمال قانون توسط دستگاه‌های دولتی شد و گفت: قانون موجود مربوط به شرایط عادی و وضعیت سفید اقتصادی است ولی در این شرایط جنگ اقتصادی، برخی قوانین سختگیرانه نباید اعمال شود.

به گزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، مجید خدابخش ظهر امروز در جلسه کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید آذربایجان شرقی با تاکید بر اینکه با در شرایط اقتصادی فعلی کشور، به واحدهای تولیدی بیش از پیش کمک کنیم اظهار داشت: نباید بانک‌ها و دارایی با بستن حساب‌های تولیدکنندگان یا اعمال فشار برای وصول مطالبات، تولید و اشتغال را با تهدید جدی مواجه کنند.    دکترشاپورزارعی           دکتر شاپور زارعی 

وی با اشاره به اینکه توقیف حساب، ممنوع الخروج کردن مدیر در این شرایط اقتصادی نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه بر مشکلات می‌افزاید، گفت: با افزایش فشار بانک‌ها و مالیات، کور سوی امید را در دل تولیدکننده خاموش خواهد شد.

استاندار آذربایجان شرقی خواستار تعدیل اعمال قانون توسط دستگاه‌های دولتی شد و خاطرنشان کرد: قانون موجود مربوط به شرایط عادی و وضعیت سفید اقتصادی است ولی در این شرایط جنگ اقتصادی، برخی قوانین سختگیرانه نباید اعمال شود.

خدابخش تصریح کرد: ادارات و بانک‌ها کمک کنند و فرصت بدهند تا تولیدکنندگان از این معبر سخت عبور کنند و همه دستگاه‌های دولتی باید هوای واحدهای تولیدی را داشته باشند.

در این جلسه، تعدادی از تولیدکنندگان مشکلات و مسائل بانکی، مالیاتی و اداری را مطرح کردند و در برخی از موارد خواستار استمهال بدهی‌های خود به بانک، مالیات و تامین اجتماعی در شرایط جنگ اقتصادی شدند.

منبع :https://www.tasnimnews.com/fa/news

دکتر شاپور زارعی

دکترشاپورزارعی

آینده بانکداری به کدام سو می رود؟

مارک کارنی رییس بانک انگلیس می‌گوید: «فین‌تک‌ها ماهیت پول را تغییر می‌دهند، بنیان‌های بانکداری مرکزی را متزلزل می‌کنند و درنهایت انقلابی دموکراتیک برای کاربران خدمات مالی به ارمغان می‌آورند.»

به گزارش گروه تحقیق و ترجمه عصر بانک؛بانک‌های بزرگ با فرصت‌های تازه‌ای که کسب‌وکارهای فین تک ارائه می‌دهند، گرفتار طوفانی عظیم هستند.

بانک دیجیتال مونزو در سال 2016 با بهره‌برداری از فناوری‌های جدید و پلتفرم‌ جمع‌آوری پول، ظرف 96  ثانیه مبلغ یک‌میلیون پوند جمع‌آوری کرد که موجب از کار افتادن سرورهای سایت و ثبت سریع‌ترین رکورد جمع‌آوری پول شد.      دکترشاپورزارعی          دکتر شاپور زارعی 

مونزو تلاش کرد 21 میلیون پوند دیگر جمع‌آوری کند و خود را به‌عنوان بانکی رقابتی معرفی نماید و بانک‌های فیزیکی قدیمی را به چالش بکشد و مفهوم بانک دیجیتال متعلق به جامعه را به اثبات برساند. هم‌چنین دیگر ارائه دهندگان خدمات بانکداری مانند iBAN از جمع‌آوری پول برای تأمین نقدینگی برای رونمایی از اپلیکیشن‌ها و قابلیت‌های بانکی جدید مانند وام دادن به همکاران و انتقال‌های بین‌المللی رایگان استفاده می‌کنند. یکی از وعده‌های این ارائه دهندگان خدمات بانکی جدید این است که به‌جای آن‌که مشتریان را کالایی قابل اکتساب و بهره‌برداری تلقی کنند، آنها را اساس مدل کسب‌وکاری خود قرار می‌دهند. درواقع بر اساس تحقیقی جهانی که اخیراً PwC انجام داده است، 61 درصد بانکداران معتقد بودند مدل کسب‌وکاری مبتنی بر مشتری بسیار مهم است.

بانکداران رقابتی روی همین موضوع سرمایه‌گذاری می‌کنند و خدماتی پیشرفته بر اساس نوآوری فنی ارائه می‌دهند؛ همان چیزی که بانک‌های سنتی باید تلاش ‌کنند به‌واسطه اندازه بزرگ، زیرساخت پیچیده و مدل‌های کسب‌وکاری خود به کار گیرند. بر اساس تحقیق PwC نوآوری در صنعت بانکداری ازنظر 87 درصد بانکداران مسئله‌ای بسیار مهم تا حدی مهم تلقی می‌شود و 11 درصد دیگر نیز معتقد بودند سازمان آنها برای آن آمادگی دارد. با همه این تفاسیر مسیری که بانکداری ظرف ده سال آینده خواهد پیمود بسیار متفاوت است. بر این اساس باید انتظار چه چیزی را داشته باشیم؟

یادگیری ماشینی و تحلیل اتفاقات آینده

تکنولوژی یادگیری ماشینی چند سالی است که مطرح شده اما هنوز به پختگی نرسیده است. اساساً این موضوع مانند دانش آموزی  در مدرسه است و می‌آموزد که چگونه در آینده مزایایی ارائه دهد. یکی از مهم‌ترین مزایای این تکنولوژی برای مشتریان، کمک کردن فعالانه به‌جای ادراک غیرمفید است. برای نمونه بانک‌های رقابتی هم‌اکنون هشدارها و توصیه‌هایی در مورد موجودی حساب ارائه می‌دهند و نه صرفاً یک اعلان ‌که شما از حد بازپرداخت فراتر رفته‌اید. در آینده ما شاهد خواهیم بود که این سامانه‌ها هوشمندتر می‌شوند و از تحلیل الگوی رفتاری و تحلیل آینده استفاده می‌کنند تا به ما در پس‌انداز و آمادگی برای موقعیت‌های مالی احتمالی که ممکن است با آن مواجه شویم کمک کنند. در مقابل این کار می‌تواند به مشتریان در پس‌انداز کردن و دادن سرمایه بیشتر به بانک‌ها کمک کند.

سامانه‌های پرداخت

ما تاکنون با اشکال جدید پرداخت مانند کارت‌های غیرتماسی و پرداخت‌های موبایلی آشنا شده‌ایم. بر این اساس آینده همین حالاست. بااین‌حال در سامانه‌های فعلی موقعیت زیادی برای توسعه وجود دارد. کارت‌های غیرتماسی هنوز سقف تراکنش مشخصی دارند تا مانع برداشت زیاد به‌ هنگام سرقت و کلاه‌برداری شوند. هنوز امکان گم‌شدن، به سرقت رفتن و آسیب دیدن آنها وجود دارد و هنوز شما در برخی خرده‌فروشی‌ها و برای دریافت پول، به پین کد نیاز دارید؛ اما آینده سامانه‌های پرداخت به ویژگی‌های بیومتریک بستگی دارد. ویژگی‌های زیستی زیادی هستند که باعث می‌شوند ما یک انسان منحصربه‌فرد باشیم. حتی دوقلوهای همسان برای نمونه اثرانگشت، عنبیه و الگوی رگ‌های خونی متفاوتی دارند. می‌توان آنها را اسکن و برای تأمین امنیت پول استفاده کرد تا دیگر نیازی به پین کد یا کارت نباشد و کل روند از خرید تا بانکداری آنلاین ساده‌سازی شود.

تجمیع داده

بانک‌ها بیش از تمام کسب‌وکارها به داده دسترسی دارند. آنها می‌دانند کجا خرید می‌کنیم، برای چه کسی کار می‌کنیم، تعطیلات کجا می‌رویم و تقریباً از هر اتفاقی که می‌افتد خبر دارند. آنها هم‌چنین به حجم عظیمی از داده از منابع دیگر مانند کسب‌وکارها، نهادهای اعتباری، بنگاه‌های سرمایه‌گذاری و بانک‌های مرکزی دسترسی دارند. این منابع داده پیوسته انباشته می‌شوند تا تصویر روشن‌تری از جهان در مقیاس خرد تا کلان ارائه دهند و امکان تصمیم‌گیری‌ها و توصیه‌های سریع‌تر و دقیق‌تر را فراهم می‌کنند. از یک نظر بانک‌ها می‌توانند در نقش تجمیع کننده ارزش دیجیتال ظاهر شوند که ارزشی آنی برای کسب‌وکارها و مشتریان داشته باشند.

همکاری، نه رقابت

بانک‌ها در راستای تولید ارزش، می‌توانند با شبکه‌ای از افراد، کسب‌وکارها و تأمین‌کنندگان خدمات همکاری کنند و می‌توانند از قدرت خود برای کاهش هزینه‌های مشتریان بهره ببرند. این موضوع با رویکرد ایجاد راه‌حل‌های پیچیده‌تر با قیمت بالاتر به منظور رقابت با دیگر بانکها در تقابل جدی است. همین رویکرد اسناد مالی پیچیده‌ای ایجاد کرده که درنهایت نقش عظیمی در فروپاشی مالی جهان ایفا نمود.

چابک و آسان

فناوری‌هایی مانند بلاک‌چین انقلابی خاموش، نامحسوس و یکپارچه را ممکن می‌سازند تا امکان تراکنش مستقیم‌ و روشن‌تر بین کاربران وجود داشته باشد. آنچه در ابتدا تجارتی بین همکاران بود، به شبکه‌های پیچیده‌ای تبدیل شده که دفتر کل دیجیتال از آن پشتیبانی می‌نماید. بلاک‌چین خدمات مالی سنتی را به قیمتی پایین‌تر عرضه نمود و تراکنش‌های مالی را شفاف‌تر و امن‌تر انجام می‌دهد. فناوری‌هایی که بر پایه بلاک‌چین ساخته شده، مانند Etherium، استفاده از قراردادهای هوشمند دیجیتال را ممکن می‌کند که به کمک آن تداوم اختلاس، رویه‌های تجاری حیله گرانه و کلاه‌برداری مالی غیرممکن می‌شود.

دستیارهای هوش مصنوعی

به اعتقاد ما یادگیری ماشینی، تجمیع داده، بلاک‌چین و افزایش همکاری به این سمت میل می‌کند که به کاربران خدمات شخصی‌تر و ویژه‌ای ارائه دهد. آن را با دستیارهای دیجیتال بیامیزید و درنهایت شبکه‌ای از خدمات خواهید داشت که می‌تواند از داده‌ها برای هوشمندتر شدن و مفیدتر بودن برای مشتریان استفاده کند، نه برای فروش محصولات جهت استخراج سودی دائمی از آنها. بانک‌های آینده می‌توانند از موقعیت برتر خود برای ارائه تجربه‌ای شخصی‌تر و ایجاد رابطه‌ای نزدیک‌تر با مشتریان خود استفاده نماید. به باور ما دستیاران هوش مصنوعی چهره جدید و شخصی از این خدمات بانکی خواهند بود.

واقعیت افزوده و واقعیت مجازی

به نظر می‌رسد روند واقعیت افزوده و واقعیت مجازی به سمتی برود که آنها به بخشی از زندگی روزمره ما تبدیل شوند. ممکن است با افراد و کسب‌وکارها از طریق واقعیت مجازی تعامل کنیم، اطلاعاتی آنی در واقعیت افزوده به دست آوریم و به‌صورت یکپارچه بین این دو در رفت‌وآمد باشیم. تصور کنید بتوانید به درکی واقعی و بصری از دارایی‌های خود، نحوه تخصیص آنها و آنچه برای پس‌انداز در آینده نیاز دارید برسید؛ مانند یک مسافر زمان می‌توانید پیش‌بینی‌هایی بسیار دقیق در مورد وضعیت مالی خود داشته باشید و اعتمادی غیرقابل‌تصور نسبت به امور مالی آتی خود به دست آورید.

منبع : http://asrebank.ir/news

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی 

طلا در سومین هفته متوالی روند صعودی دارد

با کاهش ارزش دلار قیمت طلا بالا رفت و این فلز گران‌بها سومین هفته افزایشی را رقم زد.

به گزارش ایکنا، فارس به نقل از رویترز نوشت: قیمت طلا در معاملات روز جمعه با کاهش ارزش دلار و تقویت عوامل فنی افزایش یافت و سومین هفته افزایشی را رقم زد.

هر اونس طلا با ۶۷ سنت افزایش ۱۲۲۶,۴۸ دلار افزایش یافت. این فلز گران بها طی هفته گذشته ۰.۷ درصد افزایش ارزش را ثبت کرد.  دکترشاپورزارعی

جیم وایکوف، تحلیلگر ارشد کیتکو گفت: «وضع فنی طلا در کوتاه مدت طی دو هفته گذشته به طور قابل توجهی بهبود یافته است.»   دکتر شاپور زارعی 

فروش‌های یکجای اخیر سرمایه‌گذاران را بر آن داشته تا به طلا پناه ببرند واین اتفاق قیمت ها را به بالاترین رقم دو ماه و نیم اخیر در اوایل این هفته سوق داده است.

با این حال، بازارهای اوراق قرضه در روز جمعه بهبود یافت و مانع از افزایش بیشتر قیمت طلا شد. دیوید مگر، تحلیلگر بازار گفت همچنین از دیگر دلایل افزایش قیمت طلا تضعیف ارزش دلار بود.

مگر افزود: «ما در دو هفته گذشته به علت نگرانی در مورد اقتصاد و تضعیف بازارهای اوراق قرضه، اندکی شاهد افزایش در جذابیت طلا برای خرید بودیم.»

طلا که با دلار قیمت گذاری می‌شود در مواقع بی‌ثباتی‌های سیاسی و اقتصادی به عنوان منبع امن سرمایه‌گذاری دیده می‌شود.

ارزش دلار در برابر سبدی از ارزهای بین‌المللی ۰,۲ درصد کاهش یافت و از بالاترین رقم یک هفته گذشته که در اوایل ساعات معاملات روز جمعه رقم خورده بود، پایین‌تر آمد.

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی 

صادرات خودرو ایران ، خیالی دشوار

اقتصاد ایران دارای چند صنعت محرک، که یکی از آن‌ها صنعت خودروسازی است که طی ۴۰ سال گذشته، موانع و مشکلات بسیاری پیش روی این صنعت بوده است. از جمله موانع بزرگ،‌ وجود مشکلات در ارتباطات بین¬المللی است که افت صادرات خودرو را در این مدت رقم زده است. طبق آمار، به غیر از ایران‌خودرو و سایپا که سال گذشته قراردادهای جدیدی را با اروپایی‌ها به امضا رسانیده‌ بودند، شرکت‌های خصوصی که به عنوان نماینده‌های چین و کره در ایران شناخته می‌شود، در دل قراردادهای خود که محصولات جدیدی را به ایران آورده‌اند، هیچ صادراتی را به ثبت نرسانده‌اند. این در حالی است که آمار گمرک ایران همواره صادرات خودروی کشور در سال جاری را با رشد قابل ملاحظه ای اعلام می¬کند!.

 به این ترتیب که در چهار ماهه اول امسال 21 هزار و 985 دستگاه خودروی سواری به ارزش 123 میلیون دلار از کشور صادر شد که بنا بر اعلام گمرک، عراق، افغانستان و اواکراین مقصد اصلی خودروهای صادراتی ایران در چهار ماهه اول امسال بودند.اما در این میان سوال اساسی این است که چرا با افزایش تنوع محصولات مونتاژی در ایران و تأکید وزارت صنعت، مبنی بر تولید صادرات محور،‌ همواره با افت صادرات مواجه بوده­ایم و چالشهای مهم بر سر راه توسعه صادرات خودروی ایرانی چیست؟ آیا امیدی برای دستیابی به اهداف صادراتی خودرو و قطعات در پایان سال 1404 وجود دارد؟   دکترشاپورزارعی       دکتر شاپور زارعی 

نوآوران آنلاین- یک کارشناس صنعت خودرو در این باره می­گوید: صادرات به صورت اعم وابسته به مجموعه سیاست­های اقتصادی- سیاسی حاکم بر دولت است. یعنی هر کشوری که به صورت عام با دنیا تعامل مناسب داشته باشد ، میتواند متصور امکان صادرات در هر عرصه­ای باشد. بنابراین هر محصول رقابتی در صورت فراهم بودن شرایط، امکان صادرات را پیدا می­کند. اما مشخصا در خصوص صنعت خودرو باید بگویم علاوه بر اینکه زمینه­های عمومی صادرات باید فراهم باشد (که در مورد هر کالایی صادق است)، از طرفی باید دید آیا تولید قابل رقابت در این عرصه نیز در کشور انجام می­شود یا خیر؟!­ 

علی مقامی در ادامه می­افزاید: شاید طی این سال­ها، بهترین تعبیر را در مورد صنعت خودروی داخلی، مدیر عامل گروه صنعتی ایران خودرو داشته باشد که همواره اذعان دارد بر اینکه: « ما می­خواهیم خودروساز شویم » که به اعتقاد بنده، معنای دیگر این گزاره این است که ما هنوز در مفهوم جهانی خودروساز نیستیم زیرا محصولی قابل رقابت برای عرضه در سطح جهانی نداربم. یعنی محصولات صنعت خودروی ما قابل رقابت نیست و واقع امر این است که مختصر تقاضاهایی که احیانا در خصوص خرید خودروهای داخلی ما وجود دارد به معنای این نیست که ما بازیگر عرصه جهانی صادرات خودرو می­توانیم باشیم.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه تولید خودرو یا به تعبیری خودروساز شدن، اقتضائات و الزاماتی دارد،‌می­افزاید: واقعیت امر این است که کشور ما تا کنون چه به صورت سخت افزاری و چه به صورت نرم­افزازی نتوانسته در فرآیند خودروساز شدن به صورت کامل سیر کند. این فرآیند همواره به صورت فراز و نشیب­ها و اتصالاتی بوده است که از صنعت خودرویی ما یک موجودیت ابتری را ایجاد کرده است زیرا ما همواره در تولید محصول و کیفیت محصول تولیدی دارای رفت و برگشت هستیم.

وی می­گوید:‌ به عنوان مثال بارها شنیده­اید که مثلا خودروی پژو اگر می­خواهید بخرید مدل سال ۹۲ به قبل  نباشد، ۹۳ به بعد بخرید....این نشان­دهنده این است که محصول تولیدی ما دارای یک ثبات و رویه نبوده و نیست. یعنی اینکه در تولید محصولات نه پایداری وجود دارد و نه از حیث نوآوری و خلاقیت هنوز به این مقوله نرسیده­ایم که محصولی را تولید کنیم که واجد کیفیت، فناوری جدید، خلاقیت و نوآوری از یک طرف و از طرفی دارای برندی باشد که بتوان در عرصه بین­المللی عرضه کرد. در مجموع باید بگویم ما متاسفانه همچنان در بدیهیات صنعت خوردو که تامین قطعه باشد، جامانده­ایم لذا سودای توسعه صادرات صنعت خودرو داشتن به ظن من ، کمی زود است.

این کارشناس صنعت خودرو در خصوص راهکارهایی که بتوان وضعیت صنعت خودرو را بهبود بخشید می­گوید: سامان دادن ارتباطات بین­المللی،‌ تولید با ثبات محصول با رویکرد ارتقای کیفیت و ارائه محصول نو و جدید قابل رقابت در عرصه بین­المللی ، اینها مواردی است که زیر مجموعه اقدامات برای صادرات است.

مقامی در ادامه به مطلب دیگری اشاره کرده و می­گوید: البته نکته­ای نیز وجود دارد اینکه برخی معتقدند می­توان محصول را در شراکت با خودروسازهای بزرگ دنیا تولید کنیم و بعد از سهم بازار آن نسبت به صادرات اقدام کنیم. مثال روشن آن تولید پژوی ۲۰۰۸ ایران با مشارکت فرانسوی ها بود که فرانسوی ها متعهد شدند بخشی از سهم بازار این خودرو را برای صادرات به ایران واگذار کنند. شما در نظر داشته باشید که انقباضهای سیاسی باعث می شود شرکت پژو از ایران برود و عملا دیگر خودروسازهای ما در این عرصه هم دچار محدودیت و دست انداز و مشکل می­شوند. بنابراین متاسفانه در اثر مناسبات سیاسی اخیر تمامی سایتهای خارجی در برهه­ای از زمان، به نوعی منفعل و تعطیل شده بود و وقتی نتوانیم ارتباطات اقتصادی را در سایه تعاملات سیاسی بین­المللی تنظیم کنیم خود به خود صادرات محو خواهد شد.

مونتاژ کردن هم هنر می­خواهد

از مهمترین انتقاداتی که صنعت خودروی کشور همواره با آن مواجه بوده بحث  نداشتن توان جدی حتی در مونتاژ خودرو است.

مشاور انجمن خودروسازان با بیان اینکه مونتاژ کردن هم کار کمی نیست می­گوید: منظور من از مونتاژ کردن فقط سرهم کردن قطعات نیست. اگر ما بتوانیم ۴۰ تا ۵۰ درصد یک خودرو را داشته باشیم و بعد آن را صادر کنیم که بسیار کار بزرگی کرده­ایم و این کار هم هنر می­خواهد.

«داوود میرخانی» معتقد است: ما از نظر صنعت قطعه سازی در مضیقه هستیم. یعنی ماشین آلات ما، نو نیست. دانش و فناوری تولید را نداریم. 

وی تاکید ویژه بر صنعت قطعه­سازی داخلی داشته و می­گوید: ما اگر بخواهیم کار زیربنایی انجام بدهیم و برای صنعت خودرو نقشه راه داشته باشیم، اولین برنامه ما باید توانمند کردن و رقابت پذیر کردن صنعت قطعه سازی باشد. در صنعت قطعه سازی باید سرمایه گذاری انجام شود و ماشین آلات را عوض کنند.

وی معتقد است: شرکت های قطعه سازی ما باید با شرکت های قطعه سازی معروف دنیا، شریک تجاری شوند و دانش فنی را به ایران بیاورند. شرکت های ایرانی باید قطعاتی بسازند که قابل رقابت با قطعه سازان کشورهای دیگر باشد. اگر قطعه سازی ما قابل رقابت شد، قدم دوم، رقابت پذیر صنعت خودرو است. یعنی تا قطعه سازی ما رقابت پذیر نشود اصلا راجع به خودرو ساز شدن و رقابت پذیری صحبت کردن، بی معنی است.

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی