پشت پرده اقتصاد

دکترشاپور زارعی

دکتر شاپور زارعی

نتیجه مشترک همه اخبار رسمی و موثقی که از زبان آقایان وزرا و دیگر مدیران ارشد کشوری و نمایندگان مجلس و مقامات قضائی از موجبات و عوامل بحران اقتصادی کشور می‌شنویم، این است که اقتصاد ایران یک پشت پرده دارد! «پشت پرده واردات غیرمجاز خودرو»، «پشت پرده تخصیص ارز به نرخ رسمی»، «پشت پرده توزیع سکه طلا»، «پشت پرده خریداران عمده سکه»، «پشت پرده معاملات ارزی» پشت پرده دلار 11 هزارتومانی»، «پشت پرده مؤسسه‌های مالی»، «پشت پرده صندوق‌های بازنشستگی»، «پشت پرده واردات شکر»،‌ «پشت پرده معوقات بانکی»، «پشت پرده...» و ... . پشت پرده در فرهنگ ما یعنی جایی برای کارهای خلاف قانون یا شرع یا عرف یا هر سه. موقعیتی برای فتنه. «آری درون پرده بسی فتنه می‌رود...». پشت پرده از قانون خبری نیست. پشت پرده از عرف مجاز خبری نیست. حقوق یعنی قانون و عرف. پشت پرده منطقه «لاحقوق» است. اقتصادی که بیشترین چیزهایش پشت پرده می‌گذرد و «پشت پرده»اش آن‌قدر قدرتمند است که تمام بیرون پرده را تسخیر می‌کند، اقتصادی غیرحقوقی است. صحنه اقتصاد ایران شبیه نمایشی است که پرده آن از لبه صحنه شروع می‌شود. تمام صحنه پشت پرده است. با هم فقط سه «پشت پرده» روز را بازبینی کنیم که عبارت‌اند از: پرونده تخصیص ارز به نرخ رسمی براساس جدول منتشرشده وزارت صمت (پنج میلیارد یورو)، پرونده ثبت سفارش غیرقانونی برای شش‌هزارو 481 خودروی لوکس و گران‌قیمت (با ارزش برآوردی حدود هفت تا 10 ‌هزار ‌میلیارد تومان در بازار ایران) و پرونده مؤسسه ثامن‌الحجج (به مبلغ 13 ‌هزار ‌میلیارد تومان). در این سه پرونده جمعا مبلغی حدود 70‌ هزار ‌میلیارد تومان در وضعیت «پشت پرده» به گردش افتاده است. برای درک ارزش و اهمیت این عدد کافی است آن را با کل بودجه عمرانی کشور در سال 97 مقایسه کنیم که 60‌ هزار ‌میلیارد تومان است. حالا به آن سه پشت پرده، پشت پرده‌های اقتصادی دیگر را هم اضافه کنیم؛ مانند پشت پرده واردات قاچاق کالا که ارزش آن سالانه چیزی حدود 12 تا 15‌میلیارد دلار برآورد می‌شود یا پشت پرده‌های بانکی و معوقات دولتی و غیردولتی با مبلغی حدود 214 ‌هزار ‌میلیارد تومان و.... ابعاد حیرت‌انگیز اقتصاد پشت پرده این‌گونه کمی بیشتر نمایان می‌شود. به‌ طور ساده و خلاصه «اقتصاد پشت پرده»، «اقتصاد بیرون پرده» یا به عبارت صریح‌تر اقتصاد قانونی ایران را بلعیده است. مهم‌ترین ویژگی «اقتصاد پشت پرده» این است که قواعد حاکم بر آن روشن نیست. نه قواعد حقوقی، نه قواعد عرفی بازار فعالیت‌های تجاری و تولیدی و پولی و مالی. اقتصاد پشت پرده تابع منافع لجام‌گسیخته و فردی کسانی است که می‌توانند به صورت پنهان همه کار با اقتصاد کشور بکنند و تمام قوانین و مقررات اقتصادی و تجاری و پولی و بانکی و مالی کشور را دربست نادیده بگیرند. پرده‌داران اقتصاد پشت پرده از میان اهل سیاست می‌آیند. در جریان توزیع منافع اقتصاد پشت پرده، سیاست پشت پرده، در ائتلافی نانوشته و پنهان ساختاری مشترک‌المنافع با اقتصاد پشت پرده می‌سازد و هر دو از یکدیگر حفاظت می‌کنند.  توسعه بی‌حد «اقتصاد پشت پرده» در ایران، نظام حقوق اقتصادی کشور را بی‌اثر و منتفی کرده است. در اقتصاد پشت پرده، مقرراتی مانند قوانین عمرانی پنج‌ساله، قوانین برنامه سالانه، قوانین پولی و بانکی، قوانین و مقررات صادرات و واردات، قوانین مالیاتی و... اگرچه قانونا معتبر و لازم‌الاجرا هستند؛ اما در عمل بیهوده و بی‌اثر می‌شوند. مثلا وقتی گفته می‌شود از کل حدود 214‌ هزار ‌میلیارد تومان معوقات بانکی 84 درصد در اختیار معدودی از اشخاص خاص است، از دید حقوقی به این معناست که مقررات بانکی در برابر «اقتصاد پشت پرده» از کار افتاده‌اند. الگوی اقتصاد پشت پرده، نظام حقوق اقتصادی ایران را از هم پاشیده است؛ یعنی هم قوانین اقتصادی و هم عرف‌ها و رویه‌های اقتصادی و مالی، عملا از کار افتاده‌اند و قادر به برقراری نظم اقتصادی حقوقی نیستند. امنیت اقتصاد کشور، پیش‌ و بیش از هر چیز موکول به آن است که امنیت «اقتصاد پشت پرده» سلب شود. این کار فقط با مجازات چند نفر از اهالی پشت پرده یا امثال این روش‌ها ممکن نیست. باید پنهان‌کاری سیستماتیک را کنار گذاشت و باید پرده بالا برود تا از اهل پرده امنیت گرفته شود. آن وقت است که مقدمه واجب برای رقابت اقتصاد قانونی با اقتصاد غیرقانونی فاسد فراهم می‌شود و می‌توان امیدی به غلبه بر اقتصاد پشت پرده داشت و آن دسته از اهل سیاست که پرده‌داران اقتصاد پشت پرده‌اند، بگذارند پرده بیفتد.

منبع : روزنامه شرق

دکترشاپور زارعی

دکتر شاپور زارعی

آیا با رفتن سیف مشکلات حل می شود ؟

آفتاب‌‌نیوز :

فیاض زاهد (تحلیل‌گر و فعال سیاسی اصلاح‌طلب)، در پاسخ به این پرسش که چرا برخی افراد که چهره اقتصادی نیستند، به دنبال تغییر در سازمان برنامه و بودجه هستند؟ اظهار کرد: شاید نگاه برخی افراد این است که اساساً حوزه مدیریت در همه ابعاد آن در جایی که به نهاد دولت مربوط می‌شود حتما جنبه سیاسی پیدا می‌کند؛ یعنی درست است که این مسئولیت سیاسی نیست اما نهادهای مختلف همانند مجلس و دولت، شخصیت سیاسی هم محسوب می‌شوند و سازمان برنامه و بودجه هم مثتثنی نیست.

دکترشاپورزارعی

به گزارش آفتاب‎نیوز؛ وی افزود: انتقاد دیگری که مطرح می‌شود این است که سازمان برنامه و بودجه، مغز متفکر نهاد اقتصاد و مدیریت اقتصادی کشور است و طبیعتا راهبردها، چارچوب‎ها و رویکردهای اقتصاد سیاسی را مشخص می‎کند و تعیین اینکه وزارت اقتصاد و بانک مرکزی چه رویکردی باید داشته باشند و تصمیمات راهبردی که رئیس جمهور در حوزه اقتصاد طراحی می‌کند و از همه مهم‌تر، روح و کالبد دولت تحت تأثیر نظام برنامه‌ریزی سازمان برنامه و بودجه قرار دارد، اهمیت و جایگاه آن را نشان می‌دهد.

زاهد ادامه داد: البته شخصا معتقدم اگر سطح مشکلات و پیامدهای تصمیمات کلان سیاسی را در حد سازمان کاهش دهیم، پاک کردن صورت مسئله است و به نظرم تمرکز بر تخریب رئیس سازمان برنامه و بودجه یعنی دکتر نوبخت، بدسلیقگی سیاسی محسوب می‎شود.

این فعال سیاسی گفت: آنچه که الان به صورت بد یا خوب در حال انجام است، ناشی از اراده رئیس جمهور و تیم اقتصادی ایشان است و مشکل اقتصاد ایران هم با جابه جایی مدیران برطرف نمی‌شود. گاهی با پدیده‌ای رو به رو هستیم و فکر می‌کنیم با جابه جایی چند مدیر، مشکل حل می‌شود اما بنده معتقدم آنچه باید حل شود، راهبردهای اساسی و کلان در سطح ملی و نه حتی در سطح دولت است.

وی عنوان کرد: ما باید تکلیف خود را در چند حوزه، از جمله در زمینه روابط خارجی، کاهش تنش منطقه‌ای، جذب سرمایه‌گذار خارجی، ایجاد شرایط مناسب برای دعوت از ایرانیان، به جای آنکه عربستان از آنان برای سرمایه‌گذاری دعوت کند و طراحی استراتژی مناسب و ثابت و نه متغیر و احساسی، مشخص کنیم.

این استاد دانشگاه تأکید کرد: یک روز مسئولان اعلام می‌کنند هرچقدر سکه بخواهید به شما می‌فروشیم و هرچقدر بخواهید ارز تهیه کنید، در اختیار شما می‌گذاریم اما روز بعد دادستان به دنبال اعدام آن کسانی است که سکه خریداری کرده‌اند. باید پرسید اگر اینکار خلاف بوده است پس چرا آن را انجام داده و بسترهای اقدامات خلاف قانون را فراهم کرده‌اید و اگر خلاف قانون نیست، طبیعی است که هر شهروند، هرچقدر که توانایی داشته باشد سکه و ارز خریداری می‌کند و کار غیرقانونی هم نیست.

زاهد ادامه داد: بنده معتقدم متأسفانه کمتر به این مسائل توجه شده و راهبرد غیردقیقی اتخاذ شده است و اینکه فکر کنیم با رفتن سیف و آمدن همتی، مسئله حل می‌شود، خنده‌دار است. مگر در این کشور هیچ کس دیگر نمی‎توانست رئیس کل بانک مرکزی شود و باید حتما کسی که یک ما قبل به عنوان سفیر ایران در چین انتخاب شده بود را در آستانه سفر به چین، به بانک مرکزی بفرستید و آیا بقیه اقتصاددانان، مدیران و شخصیت‌های متخصص در حوزه بانکی و مالی از چنین ظرفیتی برخوردار نبودند.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب تصریح کرد اگر قرار بود آقای همتی به عنوان رئیس کل بانک مرکزی انتخاب شود، چرا وی را به عنوان سفیر ایران در چین انتخاب کردید. این نشان از سرگشتگی  است.

زاهد در پایان گفت: بنده بسیار خوشحالم که جناب آقای نوبخت اینقدر شرافت اخلاقی داشت که استعفای خود را تقدیم رئیس جمهور کرد و گفت که می‎خواهم به دانشگاه برگردم تا شاید بعدها بسیاری به این نتیجه برسند که مشکل با تغییر یک یا دو مدیر حل نخواهد شد و ما نیازمند تغییرات و تصمیمات جدی در حوزه ملی هستیم.

منبع: خط اعتدال

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی

کاهش قیمت ارز با تشکیل بازار ثانویه

دکتر شاپور زارعی

دکترشاپورزارعی

یک عضو شورای پول و اعتبار گفت: پیش‌بینی صاحب‌نظران اقتصادی این است که بازار ثانویه باعث می‌شود قیمت ارز در بازار آزاد کاهش یابد.

به گزارش ایسنا، الیاس حضرتی، اظهار کرد: آنچه از سوی اقتصاددانان کشور و در محافل اقتصادی گفته می‌شود، این است که کالاهای اساسی و ضروری باید در یک گروه قرار گیرند و از طریق ارز حاصل از فروش نفت تامین اعتبار شوند که در سال چیزی حدود ۱۷ تا ۱۸ میلیارد دلار بار مالی این گروه خواهد بود.

این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: بحث دیگر این است که بقیه نیازهای ارزی از جمله مواد اولیه برای کارخانجات و برخی کالاهای دیگر به بازار ثانویه منتقل شود و در آنجا بخش پتروشیمی و غیرپتروشیمی و تمامی کسانی که درآمد ارزی دارند منهای دولت و نفت در تعامل دو طرفه با واردکنندگان به قیمتی برسند و ارز خود را عرضه کنند.

حضرتی تاکید کرد: بر این اساس دولت باید مدیریت خود را بر بخش کالاهای ضروری و اساسی متمرکز کند.

دکتر شاپور زارعی

دکترشاپورزارعی

احتمال کاهش قیمت دلار

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی

به گزارش اقتصاد آنلاین ، امروز بازار دلار با بیم ها و امیدهای فراوانی باز خواهد شد. تا لحظه مخابره خبر هنوز بازار دبی آغاز به کار نکرده اما خبرها از سلیمانیه و هرات این است که دلار به 10600 تومان رسیده است. یعنی نسبت به دیروز حدود 800 تومان کاهش در قیمت دلار را شاهد هستیم.

خبر شب گذشته اقتصاد آنلاین از پشت پرده گرانی 10 روز اخیر دلار و نقش دو صراف در این گرانی باعث شده تا فشار زیادی بر این باندهای قدرت و ثروت وارد شود. بر همین اساس پیش بینی می شود دلار در روز جاری کاهشی بیش از هزار تومان را ثبت کند.

پیش بینی کارشناسان این است که اگر بانک مرکزی و دولت خوب عمل کنند می توانند دلار را در ظرف یک هفته به قیمتی زیر 9 هزار تومان برسانند.

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی

کمبود دارو و ارز آزاد

دکترشاپورزارعی

دکترشاپور زارعی

به گزارش خبرنگار سلامت خبرگزاری فارس؛ ایرج حریرچی در نشست خبری در ارتباط با تأثیر نرخ ارز بر نرخ دارو و تجهیزات پزشکی و همچنین تعرفه خدمات اظهار داشت: با توجه به سیاست دولت و مجلس مبنی بر تخصیص ارز با نرخ دولتی برای دارو و تجهیزات پزشکی، قیمت این اقلام ارتباطی با ارز آزاد ندارد.

وی با بیان اینکه رشد سبد دارویی زیر نرخ تورم در سال 97 خواهد بود، گفت: 98 درصد داروی مصرفی کشور در داخل تولید می‌شود و با تدابیر اندیشیده شده کمبود دارو نداریم و این مسئله مطابق روال 4 سال گذشته و مشابه کشورهای غربی یعنی یک تا دو درصد حجم بازار است.

سخنگوی وزارت بهداشت تأکید کرد: داروسازان، بیماران و رسانه‌ها در این زمینه نگران نباشند و جنگ روانی دشمن را شکست دهند.

حریرچی در مورد موضوع حقوق و دستمزد همچنین تعرفه‌ها گفت: روال تعرفه و دستمزد برای همه مشاغل مشخص است و روال دریافتی پزشکان و پرستاران مشابه سایر مشاغل همچون اساتید، کارمندان، کارگران و اصحاب مختلف است.

وی از همه پزشکان،داروسازان و پرستاران که علی‌رغم تأخیر دریافتی کارانه‌ها 24 ساعته به مردم خدمت می‌کنند قدردانی کرد و اظهار داشت: جامعه پزشکی و سازمان نظام پزشکی مراقب افراد معدود متخلف باشند و البته سازمان‌هایی همچون تعزیرات نیز در این زمینه به وظیفه خود عمل می‌کند  و مردم هم می‌توانند تخلفات را از طریق شماره 197 اطلاع دهند.

* انتقاد از حجم بالای داوطلبان کنکور برای رشته‌های تجربی

سخنگوی وزارت بهداشت با بیان اینکه بیش از 3.5 برابر ظرفیت شرکت‌کننده‌ها در کنکور مربوطه به رشته‌های تجربی هستند، افزود: این میزان در مقایسه با کشورهای هم‌سطح و حتی کشورهای غربی غیرعادی است که از علل آن موقعیت اجتماعی، اشتغال تضمین‌شده و یا شاید سطح درآمدی بالا باشد.

حریرچی افزود: فرهنگ خانواده‌ها نیز به صورتی بوده که با تشویق اجبار فرزندانشان را تشویق می‌کنند تا پزشک شوند درحالی‌که تعداد زیادی از این افراد علاقه چندانی به این رشته ندارند.

وی‌ با بیان اینکه این مسئله در گروه‌های تجربی بالقوه مشکل ایجاد می‌کند و محرومیت سایر رشته‌ها را به همراه دارد عنوان کرد: افرادی که علاقه در حوزه بهداشت و درمان ندارند به این حوزه ورود نکنند و مواردی وجود داشته که فرد در کنکور قبول نشده ولی به دلیل اصرار خانواده به دانشگاه‌های خارج از کشور رفته که گاهی غیرمعتبر هستند.

سخنگوی وزارت بهداشت اظهار داشت: گاهی نیز امکان تأیید مدرک دانشگاهی این افراد در ایران امکان‌پذیر نیست و دچار مشکل می‌شوند لذا خانواده‌ها و نهادهای فرهنگی باید به این موضوع توجه کنند.

* اهرم قانونی برای الزام مطب‌ها به کارتخوان نداریم

حریرچی در ادامه با اشاره به اینکه اهرم قانونی برای مطب‌ها به کارتخوان نداریم، افزود: در شرایطی که حتی در کنار جاده‌ها کارتخوان وجود دارد حتما مکان آن در مطب ممکن بوده و ما این مسئله را از پزشکان درخواست داریم. البته برخی در این زمینه کم لطفی می‌کنند.

وی گفت: برخی به دلیل تخلفات تعرفه‌ای و مالیات چنین اقداماتی را انجام می‌دهند و در مورد ویزیت بالای برخی پزشکان نیز ما این موضوع را صریحا اعلام کردیم. البته آمار ویزیت‌های بالا و غیرقانونی در شهرستان‌ها کمتر است و در تهران این آمار قابل توجه محسوب می‌شود.

سخنگوی وزارت بهداشت ادامه داد: متاسفانه برخی از این افراد حتی مدعی کار خیر بوده و در نقاطی این عمل پسندیده را انجام می‌دهند ولی گاهی ویزیت‌های غیرقانونی دریافت می‌کنند. در حالی که دریافت تعرفه باید طبق قانون برای پزشکان متخصص 38 هزار و 500 و برای پزشکان فوق تخصص 44 هزار تومان باشد.

حریرچی تصریح کرد: این تخلفات اعتماد عمومی را دچار خدشه می‌کند و اکثر پاکدست جامعه را با مشکل مواجه می‌سازد که البته مردم می‌توانند تخلفات در این زمینه را از طریق سامانه 190 به وزارت بهداشت اطلاع دهند.

*کمبود قابل توجه پزشک در کشور

وی با بیان اینکه آمار دقیقی در مورد مهاجرت پزشکان نداریم، گفت: دو سال پیش از یک صنفی در یک ماهی 40 نفر برگه برای مهاجرت گرفته بودند که سال بعدش این میزان به 120 مورد رسید که برخی رسانه‌ها تیتر زدند که 300 درصد افزایش مهاجرت پزشکان را داشته‌ایم در حالی که این مسئله مهاجرت نبوده و تنها درخواست نامه بود.

سخنگوی وزارت بهداشت اضافه کرد: البته فکر می‌کنم با توجه به کاهش قدرت خرید به خارج رفتن نیز با مشکل همراه شده باشد. ولی به طور کلی مهاجرت در رشته پزشکی همچون سایر دستگاه‌ها مانند سازمان نظام مهندسی نیز وجود دارد.

حریرچی تاکید کرد: در کشور کمبود قابل توجهی پزشک داریم و با توجه به ارائه آموزش‌های رایگان برای این افراد شرایط را به حداقل برسانیم.

*لزوم توجه مسئولان به تامین لبنیات دهک پایین جامعه

وی گفت: نقش ما در این زمینه ترویجی بوده تا سبد مطلوب در این زمینه را تعیین و به مراجع ذیربط اعلام کنیم. البته باید توجه داشت از گذشته در حوزه لبنیات با مشکل مواجه بودیم و اکنون شیر معمولی که مشمول قیمت گذاری شود، وجود ندارد و شیرهای موجود پرچرب، کم چرب یا ... هستند.

سخنگوی وزارت بهداشت تاکید کرد: لبنیات به ویژه شیر باید مطابق استطاعت دهک پایین جامعه فراهم باشد.

وی تاکید کرد: وزارت رفاه، کمیته امداد و بهزیستی تلاش می‌کنند که از طریق کمک‌های یارانه‌ای اقشار تحت پوشش را مدنظر قرار دهند ولی به طور کلی مردم با هر سطح اقتصادی باید به سبد غذایی مطلوب توجه کنند و مصرف میوه، سبزیجات و ترکیبات لبنیاتی و پروتئینی را داشته باشند.

* وضعیت مطلوب سلامت حجاج نسبت به سال‌های گذشته

حریرچی در مورد سلامت حجاج اظهار داشت: امسال سازمان حج و زیارت و جمعیت هلال احمر اقدامات وسیعی قبل از اعزام حجاج انجام داده‌اند و غربالگری‌های خوبی صورت گرفت. همچنین واکسیناسیون حجاج کامل انجام شد.

وی گفت: طبق گزارش واصل شده وضعیت سلامت حجاج نسبت به سال‌های گذشته خوب بوده و البته با توجه به سن بالای اکثر این افراد خودشان باید توصیه‌های بهداشتی و درمانی را هر چه بیشتر مورد توجه قرار دهند.

سخنگوی وزارت بهداشت تاکید کرد: مصرف آب، اجتناب از زیاده‌روی در خوردن، استحمام روزانه و رعایت موازین بهداشتی در سلامت حجاج موضوعاتی است که باید مدنظرشان باشد. در مورد بیماران دیالیزی نیز شرایط بهداشتی مشابه کشور است و حجاج نگرانی در این زمینه نداشته باشند.

* واکنش وزارت بهداشت به عصبانی بودن مردم ایران

حریرچی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه این وزارتخانه با توجه به نوسات ارزی و تحریم‌های ظالمانه چه تدابیری برای سلامت روان مردم اندیشیده است، اظهار کرد: در شهرستان‌ها اوضاع مثل تهران نیست و اقدامات لازم البته برای سلامت روان را انجام می‌دهیم ولی در این راستا از رسانه‌ها گلایه مندیم و نباید این مشکلات را تشدید یافته برای مردم بیان کنند.

وی اضافه کرد:‌ گاهی رسانه‌ها آمارهایی منتشر می‌کنند که دقیق و درست نیست و به طور مثال اعلام می‌شود که مردم ایران عصبانی‌ترین مردم جهان هستند در حالی که این چنین نیست. ولی 23.8 درصدی مردم کشورمان دارای مشکلات روانشناختی هستند که از طریق مشاوره و تغییر سبک زندگی مشکل‌شان رفع می‌شود.

سخنگوی وزارت بهداشت گفت:‌در شرایط پیش آمده باید دست به دست هم بدهیم تا همچون دوران دفاع مقدس و انقلاب اسلامی بتوانیم در مقابل دشمنان بایستیم.

دکترشاپورزارعی

دکترشاپور زارعی