ریشه های بی ثباتی در اقتصاد ایران

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی

نابسامانی‌ در بازار ارز و اقتصاد ایران به اوج خود رسیده است. جنگ لفظی میان مقامات ایران و ایالات متحده هم در روزهای اخیر به این آشفتگی دامن زد. به‌گونه‌ای که روز گذشته برای اولین بار قیمت دلار در بازار ارز ایران پنج‌رقمی شد و به بیش از ۱۰ هزار تومان و همچنین قیمت تمام سکه طلای طرح جدید به بالاتر از چهار میلیون تومان رسید.

کامران دادخواه، استاد دانشگاه اقتصاد نورث‌ایسترن بوستون امریکا در گفتگو باتجارت‌نیوز به چند پرسش در مورد ریشه‌های وضعیت اقتصادی ایران پاسخ داده است.

به نظر شما شرایط فعلی اقتصاد ایران چقدر ناشی از مسائل و تهدیدهای خارجی است؟

بخش عمده‌ای از آنچه در حال حاضر در حال وقوع است ناشی از ناامنی اقتصادی و عدم اطمینان است. این مساله هم عوامل داخلی و هم عوامل خارجی دارد. در مورد مسائل داخلی باید بگویم که سیاست‌های غلط و تصمیمات عجیب و غریب همچنان ادامه دارند. در مورد ریشه‌های خارجی هم مساله تحریم‌ها یک عامل است اما بحث جنگ آخرین احتمال است. به نظر من در حال حاضر صحبت جنگ در کار نیست. اینکه امریکا وارد جنگ با ایران بشود مستلزم زمینه‌هایی است و البته ایران می‌تواند به راحتی به این قضیه دامن بزند. مثلا یک کشتی نفتی عربستان را بزند یا اقدامی مثل گروگان‎گیری رخ بدهد که در گذشته هم آن را تجربه کردیم.

با این حال، اگرچه جنگ احتمال آخر است اما به دلیل عدم اطمینانی که در حال حاضر وجود دارد، در پسِ فکر مردم هست.

توضیحی که باید بدهم این است که عدم اطیمنان با ریسک تفاوت دارد. به لحاظ اقتصادی در زندگی ریسک‌هایی هست. اما در مورد ریسک‌ احتمالاتی وجود دارد. مثلا اینکه بگوییم ۱۰ درصد احتمال وجود دارد که قیمت یک درصد بالا برود. اما در مورد عدم اطمینان هیچ‌گونه پیش‌بینی در مورد اتفاقاتی که ممکن است رخ بدهد، وجود ندارد. بنابراین پیش‌بینی‌ها در مورد اینکه یک فرمانده یا سیاستمداری ممکن است چه تصمیماتی بگیرد و چه اقداماتی انجام دهد، احتمال وقوع جنگ را در ذهن مردم بیشتر می‌کند.

با این حال به عقیده من عوامل اصلی بی‌ثباتی در اقتصاد ایران سیاست‌های غلطی است که در پیش گرفته شده و تحریم‌هایی است که به زودی اعمال می‌شوند.

به نظر شما سهم ریشه‌های خارجی به‌ویژه تحریم‌ها در این نابسامانی اقتصادی ایران چقدر است؟

به نظر من دلیل ۵۰ درصد ناامنی که امروز شاهد آن هستیم، تحریم‌هاست. زمانی که برجام منعقد شد اقتصاد ایران بار دیگر حرکت روبه‌رشد خود را آغاز کرد. چون پول نفت بار دیگر به ایران وارد شد و در نتیجه حالت اطمینان هم به وجود آمد. در حال حاضر اما تحریم‌ها قرار است دوباره اعمال شوند و از سوی دیگر این خطر هم وجود دارد که هر روز بیشتر و بیشتر شوند. این ناامنی و عدم اطمینان هم از این مساله ناشی می‌شود که مردم احساس می‌کنند در صورت بازگشت تحریم‌ها قیمت دلار باز هم افزایش می‌یابد. از سوی دیگر شاهد پدیده تورم شبیه آنچه در ونزوئلا رخ داده، هستیم. تورمی که طی ۳۹ سال گذشته ایجاد شده و اینکه مردم احساس می‌کنند به دلیل کسری بودجه دولت، باز هم سیاست تزریق پول که افزایش نقدینگی را به دنبال دارد، صورت بگیرد، شرایطِ امروز را ایجاد کرده است.

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی

برنامه های آینده صنعت پتروشیمی

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی 

مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی گفت: در مسیر توسعه و فعالیت‌های اقتصادی صنعت پتروشیمی، همواره اتکای ما به توانمندی‌های داخلی است. 


به گزارش شانا به نقل از شرکت ملی صنایع پتروشیمی، فرناز علوی، به برنامه‌های آینده صنعت پتروشیمی اشاره کرد و گفت: در همکاری با شرکت‌های پتروشیمی تلاش می‌کنیم همراه با تولیدکنندگان و مجریان طرح‌های مربوط به این صنعت، چالش‌های احتمالی را برای آینده شناسایی کنیم، البته راهکارهای آینده صنعت پتروشیمی نیز باید هماهنگ با دیگر مراجع و سازمان‌ها باشد تا شرکت‌ها بتوانند روال منطقی کار خود را ادامه دهند. 

مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی افزود: قصد داریم تا آبان‌ماه و آغاز تحریم‌های آمریکا به راهکارهایی دست یابیم و چنانچه اتحادیه اروپا شفاف‌تر عمل کند و میزان همکاری صنعت پتروشیمی با شرکت‌های اروپایی در زمینه بانکی و بیمه‌ای مشخص شود، به‌صورت عملی‌تر می‌توانیم برای اقدام‌های بعدی خود برنامه‌ریزی کنیم. 

وی با اشاره به این‌که شرکت ملی صنایع پتروشیمی با همکاری هلدینگ‌ها و شرکت‌های پتروشیمی به دنبال تحقق برنامه‌ریزی‌های انجام شده برای تولید پایدار و نیز تکمیل طرح‌های توسعه‌ای است، تصریح کرد: در مسیر توسعه و فعالیت‌های اقتصادی صنعت پتروشیمی، همواره اتکای ما به توانمندی‌های داخلی است، اما با بهره‌برداری از تجارب زیادی که صنعت پتروشیمی در زمان تحریم‌های گذشته به‌دست آورده است، همچنان می‌توانیم در مسیر توسعه گام برداریم. 

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی 

آیا با رفتن سیف مشکلات حل می شود ؟




آفتاب‌‌نیوز :

فیاض زاهد (تحلیل‌گر و فعال سیاسی اصلاح‌طلب)، در پاسخ به این پرسش که چرا برخی افراد که چهره اقتصادی نیستند، به دنبال تغییر در سازمان برنامه و بودجه هستند؟ اظهار کرد: شاید نگاه برخی افراد این است که اساساً حوزه مدیریت در همه ابعاد آن در جایی که به نهاد دولت مربوط می‌شود حتما جنبه سیاسی پیدا می‌کند؛ یعنی درست است که این مسئولیت سیاسی نیست اما نهادهای مختلف همانند مجلس و دولت، شخصیت سیاسی هم محسوب می‌شوند و سازمان برنامه و بودجه هم مثتثنی نیست.

دکترشاپورزارعی
به گزارش آفتاب‎نیوز؛ وی افزود: انتقاد دیگری که مطرح می‌شود این است که سازمان برنامه و بودجه، مغز متفکر نهاد اقتصاد و مدیریت اقتصادی کشور است و طبیعتا راهبردها، چارچوب‎ها و رویکردهای اقتصاد سیاسی را مشخص می‎کند و تعیین اینکه وزارت اقتصاد و بانک مرکزی چه رویکردی باید داشته باشند و تصمیمات راهبردی که رئیس جمهور در حوزه اقتصاد طراحی می‌کند و از همه مهم‌تر، روح و کالبد دولت تحت تأثیر نظام برنامه‌ریزی سازمان برنامه و بودجه قرار دارد، اهمیت و جایگاه آن را نشان می‌دهد.

زاهد ادامه داد: البته شخصا معتقدم اگر سطح مشکلات و پیامدهای تصمیمات کلان سیاسی را در حد سازمان کاهش دهیم، پاک کردن صورت مسئله است و به نظرم تمرکز بر تخریب رئیس سازمان برنامه و بودجه یعنی دکتر نوبخت، بدسلیقگی سیاسی محسوب می‎شود.

این فعال سیاسی گفت: آنچه که الان به صورت بد یا خوب در حال انجام است، ناشی از اراده رئیس جمهور و تیم اقتصادی ایشان است و مشکل اقتصاد ایران هم با جابه جایی مدیران برطرف نمی‌شود. گاهی با پدیده‌ای رو به رو هستیم و فکر می‌کنیم با جابه جایی چند مدیر، مشکل حل می‌شود اما بنده معتقدم آنچه باید حل شود، راهبردهای اساسی و کلان در سطح ملی و نه حتی در سطح دولت است.

وی عنوان کرد: ما باید تکلیف خود را در چند حوزه، از جمله در زمینه روابط خارجی، کاهش تنش منطقه‌ای، جذب سرمایه‌گذار خارجی، ایجاد شرایط مناسب برای دعوت از ایرانیان، به جای آنکه عربستان از آنان برای سرمایه‌گذاری دعوت کند و طراحی استراتژی مناسب و ثابت و نه متغیر و احساسی، مشخص کنیم.

این استاد دانشگاه تأکید کرد: یک روز مسئولان اعلام می‌کنند هرچقدر سکه بخواهید به شما می‌فروشیم و هرچقدر بخواهید ارز تهیه کنید، در اختیار شما می‌گذاریم اما روز بعد دادستان به دنبال اعدام آن کسانی است که سکه خریداری کرده‌اند. باید پرسید اگر اینکار خلاف بوده است پس چرا آن را انجام داده و بسترهای اقدامات خلاف قانون را فراهم کرده‌اید و اگر خلاف قانون نیست، طبیعی است که هر شهروند، هرچقدر که توانایی داشته باشد سکه و ارز خریداری می‌کند و کار غیرقانونی هم نیست.

زاهد ادامه داد: بنده معتقدم متأسفانه کمتر به این مسائل توجه شده و راهبرد غیردقیقی اتخاذ شده است و اینکه فکر کنیم با رفتن سیف و آمدن همتی، مسئله حل می‌شود، خنده‌دار است. مگر در این کشور هیچ کس دیگر نمی‎توانست رئیس کل بانک مرکزی شود و باید حتما کسی که یک ما قبل به عنوان سفیر ایران در چین انتخاب شده بود را در آستانه سفر به چین، به بانک مرکزی بفرستید و آیا بقیه اقتصاددانان، مدیران و شخصیت‌های متخصص در حوزه بانکی و مالی از چنین ظرفیتی برخوردار نبودند.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب تصریح کرد اگر قرار بود آقای همتی به عنوان رئیس کل بانک مرکزی انتخاب شود، چرا وی را به عنوان سفیر ایران در چین انتخاب کردید. این نشان از سرگشتگی  است.

زاهد در پایان گفت: بنده بسیار خوشحالم که جناب آقای نوبخت اینقدر شرافت اخلاقی داشت که استعفای خود را تقدیم رئیس جمهور کرد و گفت که می‎خواهم به دانشگاه برگردم تا شاید بعدها بسیاری به این نتیجه برسند که مشکل با تغییر یک یا دو مدیر حل نخواهد شد و ما نیازمند تغییرات و تصمیمات جدی در حوزه ملی هستیم.

منبع: خط اعتدال
دکترشاپورزارعی
دکتر شاپور زارعی

کاهش قیمت ارز با تشکیل بازار ثانویه

دکتر شاپور زارعی

دکترشاپورزارعی

یک عضو شورای پول و اعتبار گفت: پیش‌بینی صاحب‌نظران اقتصادی این است که بازار ثانویه باعث می‌شود قیمت ارز در بازار آزاد کاهش یابد.

به گزارش ایسنا، الیاس حضرتی، اظهار کرد: آنچه از سوی اقتصاددانان کشور و در محافل اقتصادی گفته می‌شود، این است که کالاهای اساسی و ضروری باید در یک گروه قرار گیرند و از طریق ارز حاصل از فروش نفت تامین اعتبار شوند که در سال چیزی حدود ۱۷ تا ۱۸ میلیارد دلار بار مالی این گروه خواهد بود.

این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: بحث دیگر این است که بقیه نیازهای ارزی از جمله مواد اولیه برای کارخانجات و برخی کالاهای دیگر به بازار ثانویه منتقل شود و در آنجا بخش پتروشیمی و غیرپتروشیمی و تمامی کسانی که درآمد ارزی دارند منهای دولت و نفت در تعامل دو طرفه با واردکنندگان به قیمتی برسند و ارز خود را عرضه کنند.

حضرتی تاکید کرد: بر این اساس دولت باید مدیریت خود را بر بخش کالاهای ضروری و اساسی متمرکز کند.

دکتر شاپور زارعی

دکترشاپورزارعی

احتمال کاهش قیمت دلار

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی

به گزارش اقتصاد آنلاین ، امروز بازار دلار با بیم ها و امیدهای فراوانی باز خواهد شد. تا لحظه مخابره خبر هنوز بازار دبی آغاز به کار نکرده اما خبرها از سلیمانیه و هرات این است که دلار به 10600 تومان رسیده است. یعنی نسبت به دیروز حدود 800 تومان کاهش در قیمت دلار را شاهد هستیم.

خبر شب گذشته اقتصاد آنلاین از پشت پرده گرانی 10 روز اخیر دلار و نقش دو صراف در این گرانی باعث شده تا فشار زیادی بر این باندهای قدرت و ثروت وارد شود. بر همین اساس پیش بینی می شود دلار در روز جاری کاهشی بیش از هزار تومان را ثبت کند.

پیش بینی کارشناسان این است که اگر بانک مرکزی و دولت خوب عمل کنند می توانند دلار را در ظرف یک هفته به قیمتی زیر 9 هزار تومان برسانند.

دکترشاپورزارعی

دکتر شاپور زارعی